Saçaklızâde Muhammed b. Ebû Bekr el-Maraʿşî (ö.1732)’nin “Risâletü`s-Sürûr ve`l-Ferah” adlı eserinin tahlîli

Authors : Yusuf OKTAN

Pages : 107-120

Doi:10.5281/zenodo.3596362

View : 15 | Download : 4

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :“Saçaklızâde” lâkabıyla şöhret bulan Muhammed b. Ebû Bekr el-Maraʿşî, Maraş imamlarından Ebû Bekir Efendî’nin oğludur. İlk eğitimini babasından alan Saçaklızâde, Tefsîr-i Tibyân yazarı Mehmed Efendi ve Dârendeli Hamza Efendi’den dersler almıştır. Şam’da bir süre bulunmuş, burada ʿAbdulganî el-Nâblusî’den dersler okuyarak, kendisinden icâzet ve hilâfet almıştır. Daha sonra aklî ve naklî ilimlerde ilerleyerek hem öğrenci yetiştirmiş, hem de birçok telifte bulunmuştur. Eserleri arasında Hz. Peygamber’in anne ve babasının dünyevî ve uhrevî durumlarını tartıştığı eseri “Risâletü`s-Sürûr ve`l-Ferah” öne çıkmaktadır. Risalesinde Hz. Peygamber’in anne babasının ateşte olduğunu ifade eden rivayetleri tevil etmeye çalışan müellif, bu uğraşında kelam ilmine başvurmuş, Eşʿarî ve Mâturîdî mezheplerinin iman ve küfür konusunda ki görüşlerini de karşılaştırarak serd etmesinin yanında, bu konuda muarızı olduğu Mâturîdî mezhep olan Ali Kârî’ye cevaplar verirken, fikirlerini savunduğu Eşʿarî mezhep olan Suyûti’den konuyla alakalı istidlaller yapmaktadır. Savunmuş olduğu mefkûreye muhalif olarak gelen rivayetleri zaman zaman hadis usûlü esaslarına göre tahlil-tenkit eden müellif, rivayetleri ya tevil etmekte ya da bu rivayetlerle istidlalin bir takım sebeplerden dolayı mümkün olamayacağını söylemektedir. Mahdut olarak elimizde bulunan müellifin bu eseri konuyla alakalı vârid olan hadisleri etraflıca almamasına ve tevillerinde bir takım eksiklikler olmasına rağmen, çalışması hadis ve kelam ilminin buluştuğu güzel bir eserdir.
Keywords : Saçaklızâde, el Maraʿşî, Hadîs, Risâle, Vâlideyn