Seyyîd Şerîf Cürcânî’nin Fiillerin İyiliği ve Kötülüğü Konusunda Mu’tezile’ye Yönelttiği Eleştiriler

Authors : Sezen Atlı, Mustafa Bozkurt

Pages : 72-87

View : 41 | Download : 53

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İyilik ve kötülük problemi farklı bilim alanlarında ve kelam ilminde ontolojik, teolojik ve epistemolojik açıdan tartışılan bir konudur. Bu alanda yapılan tartışmaların boyutu geçmişten günümüze farklılık gösterse de temelde Tanrı-insan ve âlem ilişkisi ekseninde tartışılmaya devam etmiştir. İyilik ve kötülük problemi kelam ilminde insanın eylemleri kapsamında tartışılmıştır. İnsana ait eylemlerin kim tarafından var edildiğine ilişkin determinist ve indeterminist anlayışlar fiillere ait olan değerler hakkındaki görüşlere kaynaklık etmektedir. Konunun problematiğine dair tartışmalar genellikle iyilik ve kötülüğün kaynağına, mahiyetine ve ne ile bilindiğine ilişkin yapılmıştır. Bu çalışmada Eş’ar’i gelenekten gelen ve felsefî kelam ekolünün önemli temsilcilerinden olan Seyyid Şerîf Cürcânî’nin iyilik ve kötülük meselesinde Mu’tezile mezhebine yönelttiği eleştirileri ortaya koyarak Cürcânî’nin konuya ilişkin görüşlerinin tespiti hedeflenmiştir. Bu bağlamda çalışmamızda iyilik/husun ve kötülük/kubuh kavramlarının anlam içerikleri üzerinde durulmuştur. Farklı kelam ekollerinin konu hakkındaki görüşleri tartışılmıştır. Cürcânî’nin iyilik ve kötülük problemine dair temel yaklaşımları Mu’tezile’ye yönelttiği eleştiriler kapsamında ele alınarak değerlendirilmiştir. Bu konuda bir çözüm önerisi belirlenmeye çalışılmıştır.
Keywords : Kelam, Hüsün, Kubuh, Cürcânî, İnsan fiilleri