Hicaz Yolunda Kolera: Rusya Müslümanlarının Kullandığı Karadeniz Hac Yolu ve Koleranın Yayılımına Etkisi

Authors : İsmail YAŞAYANLAR

Pages : 178-203

View : 18 | Download : 7

Publication Date : 2016-12-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz Buharlı gemi motorlarının icadı ve demiryolu taşımacılığının yaygınlaşması ile birlikte uzun mesafelerde haftalarca hatta aylarca sürecek ticaret ve seyahat sürelerinin birkaç güne kadar kısalması, dünyadaki sosyal ve ekonomik hareketliliğin artmasına sebep olmuştu. Elbette bu hareketliliğin olumlu etkilerinin yanı sıra salgın ve bulaşıcı hastalıkların hızla yayılması gibi olumsuz etkileri de dünya tarihinde derin izler bırakmıştır. Kolera, ancak kaynama derecesinde yok edilebilen ve su vasıtasıyla yayılan bakterinin sebep olduğu bir salgın hastalık olarak ilkbahardan sonbahara kadar alt yapı-üst yapı sorunlarının yaşandığı ve çevresel-kişisel hijyen uygulamalarının tesis edilemediği bölgelerde hızla yayılarak kısa sürede binlerce kişinin ölmesine sebep olan büyük bir felaketti. Müslümanların hac merkezi olan Hicaz’da sık sık kolera salgınları görülmekte, hatta Hicaz’ın koleranın dünyaya yayıldığı alanlardan biri olduğu düşünülmekteydi. Oysaki Hicaz bölgesi koleranın endemik olarak görüldüğü sahalarından biri olmamakla birlikte, bölgeye ulaşan hac yolları ve buraya gelen Müslümanlar vasıtasıyla hastalık bölgeye sirayet etmekteydi. Bu makalede, Hicaz’a giden Rusya Müslümanlarının kullandıkları Trans-Kafkasya-Bağdat ve İç Asya-Hindistan hac yollarına alternatif olarak ortaya çıkan Karadeniz hac yolu ele alınacak ve bu yolun Karadeniz kıyı kentleri için yarattığı kolera salgını tehlikesi üzerine bir değerlendirme yapılacaktır.
Keywords : Osmanlı, Hicaz, Kolera, Rusya Müslümanları, Karadeniz Hac Yolu, Sinop Tahaffuzhanesi