Zengezur Koridoru ve Alternatif Çözümler: Türkiye İçin Riskler, Tehditler ve Fırsatlar

Authors : Hakan Dumlu, Güngör Şahin

Pages : 169-194

Doi:10.26650/jes.2024.1488591

View : 87 | Download : 107

Publication Date : 2024-09-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İkinci Karabağ Savaşı’ndan önce Tovuz bölgesine yönelik saldırılar, hem Azerbaycan hem de Türkiye için ciddî bir uyarı olmuştur. Azerbaycan’ın Batı’ya açılan kapısı Tovuz’un jeopolitik ve jeoekonomik bakımdan gösterdiği hassasiyet, Azerbaycan ile Türkiye’yi birbirine doğrudan bağlayacak başka bir koridorun hayatî bir gereklilik olduğunu ispatlamıştır. Nitekim Türkiye ve Azerbaycan, ateşkesi sağlayan Üçlü Bildiri’ye Zengezur Koridoru’nun açılması hususunu kaydettirerek stratejik bir hamle yapmıştır. Böylece Türkiye, sonunda bölgesel büyük güç olacağı bir yola girmiştir. Bu çalışmada Zengezur Koridoru ve ona alternatif olarak tasarlanan çözümler incelenmiştir. Bu suretle meselenin siyasî, askerî, ekonomik ve kültürel boyutlarının gösterilmesi amaçlanmıştır. Çalışma boyunca “Zengezur Koridoru ve alternatifleri, Türkiye’nin bölgesel büyük güç olma çabasına nasıl katkı sağlar?” sorusuna yanıt aranmıştır. Bu soru, bölümlerdeki yardımcı sorularla desteklenmiştir. Bu doğrultuda Zengezur Koridoru ve alternatifleri, Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisi çerçevesinde tahlil edilerek Türkiye için riskler, tehditler ve fırsatlar tespit edilmiştir. Bu bakımdan çalışma, hem özgün hem de kapsamlı bir değerlendirme içermektedir. Sonuç itibarıyla Zengezur Koridoru’nun, taşıdığı bazı risklere rağmen Türkiye’nin bölgesel büyük güç olmasına daha fazla katkı sağlayacağına ilişkin bulgulara ulaşılmıştır. Nitekim bu koridor vasıtasıyla Türkiye, Güney Kafkaslar’daki siyasî gücünü pekiştirecektir. Öte yandan bu suretle tarihî rakibi İran’ı devre dışı bırakarak bölgedeki ekonomik nüfuzunu temin edebilecektir. Bu sırada Ermenistan’ı da baskılayarak mutedil bir tutum belirlemeye ve iş birliği yapmaya zorlayacaktır. Son olarak Azerbaycan ile mevcut kültür birliğini tahkim etmekle kalmayacak; bunun yanı sıra Hazar Denizi’ne açılarak Türkistan ile mevcut tarihî bağlarını çeşitlendirmeye imkân bulacaktır.
Keywords : Zengezur Koridoru, Aras Koridoru, Barış Kavşağı Projesi, Güney Kafkaslar, Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Türk Dış Politikası, Bölgesel Güvenlik Kompleksi Teorisi