MERKEZ BANKASI BAĞIMSIZLIĞININ BÜTÇE AÇIKLARINA ETKİSİ: GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER AÇISINDAN BİR İNCELEME

Authors : Mustafa Batuhan TUFANER, Suat YAVUZ

Pages : 275-298

View : 10 | Download : 9

Publication Date : 2019-05-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Merkez bankalarının bağımsızlığı konusu, özellikle son otuz yılda yoğun olarak tartışılır hale gelmiştir. Birincil hedefi fiyat istikrarını sağlamak olan merkez bankalarının bağımsızlığı fikri teorik açıdan zaman tutarsızlığı, kamu tercihi teorisi ve hoş olmayan monetarist aritmetik ekseninde şekillenmiştir. Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeleri yakından ilgilendiren bu kurumsal gelişme, enflasyonla mücadele açısından para politikasının bağımsızlığını vurgulamaktadır. Bağımsız merkez bankaları hükümetleri mali disiplini sağlamaya yönlendirirken, bağımsız olmayan merkez bankaları ise hükümetlerin gevşek maliye politikası uygulamasına izin verebilmektedir. Literatüre bakıldığında, merkez bankası bağımsızlığının bütçe açıkları üzerindeki etkisini ele alan güncel çalışma sayısının yetersiz olduğu görülmektedir. Merkez bankası bağımsızlığı ile bütçe açıkları arasındaki ilişkiyi inceleyen makalede, 1980-2014 dönemi 66 gelişmekte olan ülke açısından panel veri analizi kullanılarak incelenmiştir. Ele alınan dönem için merkez bankası bağımsızlığı göstergeleri olan merkez bankası başkanı değişim hızı insert ignore into journalissuearticles values(MBDH); ve yasal bağımsızlık insert ignore into journalissuearticles values(YB); için zaman değişimleri sıfırdır. Dolayısıyla, merkez bankası bağımsızlığı değişkeni ve kukla değişkenler birimler arası değişimleri ortadan kaldırdığından sabit etkiler modeli insert ignore into journalissuearticles values(fixed effect); kullanılamamaktadır. Değişkenler arasında bir ilişkinin olup olmadığını test etmek için Genelleştirilmiş En Küçük Kareler insert ignore into journalissuearticles values(GLS); ve Hausman-Taylor insert ignore into journalissuearticles values(HT); yöntemleri uygulanmıştır. Merkez bankalarının hem yasal hem de fiili bağımsızlığının ele alındığı çalışmada, merkez bankasının fiili bağımsızlığı ile bütçe açıkları arasında negatif bir ilişki olduğu görülmüştür.
Keywords : Merkez Bankası Bağımsızlığı, Bütçe Açığı, Yasal Bağımsızlık ve Fiili Bağımsızlık