HUKUK VE İKTİSAT PERSPEKTİFİNDEN ANAYASA MAHKEMELERİNİN İKTİSADİ ANALİZİ

Authors : Ali PİŞKİN

Pages : 61-93

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2019-12-26

Article Type : Other Papers

Abstract :Anayasa ile teminat altına alınan özel mülkiyet güvenliği ve sözleşme güvenliği, rant kollama ve siyasi yandaşlık gibi nedenlerden dolayı her zaman sağlanamamaktadır. Bu nedenle yasama ve yürütme erklerinin yaptığı ve uyguladığı hukuki normlar anayasa mahkemesinin anayasallık denetimine tabi olmalıdır. Bu denetim bağımsız olduğu ölçüde iktisadi birimlere istikrarlı ve öngörülebilir bir ortam temin etmektedir. Böylece ekonomilerin üretim ve yatırım hacmi artmakta, finans piyasaları genişlemektedir. Ancak anayasa mahkemesinin bağımsızlık derecesi çeşitli etkenlere göre değişiklik göstermektedir. Bunun en önemli nedenleri: mahkemenin, anayasanın siyasi bir metin olmasından dolayı siyasi çıktılar üretmesi, hâkimlerin karar verirken yorum yapabilmeleri, iptal davalarının erkler arası çatışmalara sahne olması ve mahkeme üyelerinin siyasi aktörler tarafından atanmasıdır. Bahsedilen nedenler, hâkimlerin oy davranışlarının stratejik yaklaşım ile açıklanabilmesine olanak tanımaktadır. Literatürde yapılan çeşitli çalışmalar bu sonucu doğrulamakla beraber ülkelerin hukuk sistemlerinin ve kurumsal yapılanmalarının farklı olması, ülkelere özgü analizlerin yapılmasını gerekli kılmaktadır. Bu çalışma, Hukuk ve İktisat disiplini kapsamında, anayasa mahkemelerinin iktisadi analizinin nasıl gerçekleştirildiğini ilgili teoriyi ve ampirik çalışmaları göstererek açıklamayı amaçlamaktadır. Yöntem olarak; disiplinin tarihsel gelişim patikası dikkate alınarak önce teorik ilerlemelerin, devamında ise uygulamalı çalışmaların verilmesi benimsenmektedir. Anayasa mahkemelerinin iktisadi analizi, hem disiplinlerarası bir çalışma yöntemini gerekli kılması, hem de kurumsal yapıların ülkeden ülkeye farklılık göstermesi nedeniyle hala gelişime açık bir çalışma alanı olma özelliği taşımaktadır.
Keywords : Hukuk ve İktisat, Anayasal Denetim, Yargı Bağımsızlığı, Kurumlar