ÇEVRE SORUNLARINDAN DOĞAN ETİK BİR YAKLAŞIM OLARAK ÇEVRE HAKKI ÜZERİNE “SİYASAL EKOLOJİK” BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Hakan REYHAN, Ayşen SATIR REYHAN

Pages : 399-420

View : 9 | Download : 3

Publication Date : 2020-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Çevre hakkı kavramı, 2.Dünya Savaşı’nın insanların ve doğanın üzerinde yarattığı tahrip edici sonuçları sonucunda gündeme gelen 3. Kuşak haklar insert ignore into journalissuearticles values(dayanışma hakları); kapsamında değerlendirilmiştir. Diğer bütün insan haklarında olduğu gibi çevre hakkı da etik bir temele dayandırılmıştır. Ancak bu etik kavramı, çevre bilincinin gelişmesine paralel olarak doğal yaşamı da içerisine almakta ve çevre etiği genişliğinde değerlendirilmektedir. Yine çevre etiğinin içeriğinin de “insanı” veya insanın da içinde olduğu “ekosistemi” temeline alan bir bakış açısı ile oluşturulduğunu gözlemlemek mümkündür. Hali hazırdaki çevre hukuku normlarının büyük ölçüde insert ignore into journalissuearticles values(içinde birbiriyle bağlantılı/birbirine bağlı unsurların olduğu); ekosistem merkezli bir çevre etiğine değil, insert ignore into journalissuearticles values(beşeriyetin/beşeri sistemlerin odağı olan); insan merkezli bir çevre etiğine dayandığı görülmektedir. İçinde yaşadığımız ekolojik kriz çağında, iklim sorununun yaşam üzerindeki gelecekteki olası yıkıcı etkileri de artık öngörülebildiği için, çevre hakkı normlarının ekosistem merkezli bir şekilde ele alınması gerekmektedir. İnsan da yaşamı itibariyle ekosistemin bir parçası olduğuna göre ve ekosistemlerin geleceği insanların da geleceğini belirlediğine göre, gerçek anlamda insan menfaati de aslında bunu gerektirmektedir. Bununla birlikte, mevzuatlara girmiş olan bütün uluslararası ve ulusal düzeydeki çevre hakkı normlarının, insan merkezci dahi olsa, metin olarak kalmaması, uygulanabilmesi önem taşımaktadır. Oysa özellikle küresel ısınma/iklim değişikliği sorunlarıyla somutlaşan ekolojik krizin gün geçtikçe derinleşiyor olması var olan çevre hakkı normlarının da tam olarak uygulanmadığını göstermektedir. Bu makalede çevre hakkı kavramının oluşum süreci/nedenleri, güncel bir çevre sorunu çözümlemesi yapılarak ele alınmakta ve bu normların hangi çevre etiğine dayandırılabileceği/dayandırılması gerektiği “siyasal ekolojik” bir çerçevede tartışılmaktadır. 
Keywords : Çevre, Ekoloji, Ekosistem, Etik, Çevre Etiği, Çevre hakkı, İnsan hakları