TÜR SİNEMASINDA FİLM DİLİ VE İKONOGRAFİ ARASINDAKİ DOLAYSIZ İLİŞKİ: ALİEN SERİSİNDE GÖRSEL UYLAŞIMLAR VE BİÇEMSEL FARKLILIKLAR

Authors : Nuray Hilal Tuğan

Pages : 56-80

Doi:10.58884/akademik-hassasiyetler.1420451

View : 12 | Download : 11

Publication Date : 2024-08-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir sinema filminin görsel malzemesini tanımlamak için sinematografi, mizansen, ikonografi gibi farklı terimler kullanılmaktadır. Bu terimlerin arasında ortaklıklar bulunmakla birlikte her biri sinema sanatının görsel dilinin farklı yönlerini içermekte, sanat sineması-popüler sinema gibi kategorilerin sınıflandırılmasında da kullanılmaktadır. Bu bağlamda mizansen, ikonografi ile aynı öğeleri içermesine rağmen sanat sineması ve yönetmenin kendine has biçemiyle özdeşleştirilmekte, ikonografi ise tür sinemasının belirli türlerin her bir öğesinde tekrar eden görsel uylaşımları ifade etmektedir. Ancak tarihsel bağlamda yaratıcı yönetmen olarak konumlandırılan bazı yönetmenlerin tür sineması içerisinde değerlendirilen filmlerinde söz konusu bu görsel uylaşımları klişeye dönüşmüş birer görsel gelenekten ziyade yaratıcı ve yenilikçi biçimde ele aldığı görülmektedir. Çalışmada 1979 yapımı, Ridley Scott tarafından yönetilen Alien filmiyle beraber başlayan altı filmlik film serisi, bilim kurgu sinemasının ikonografik uylaşımları ve farklı yönetmenlerin kendilerine özgü film dilleri açısından ele alınmıştır. Seriyi oluşturan filmler mizanseni ve ikonografiyi oluşturan aydınlatma, kostüm-makyaj, mekan ve oyunculuk-türsel karakterler unsurlarını içeren temel görsel kategoriler üzerinden çözümlenmiştir. Bu anlamda tür sinemasının uylaşımlarla karakterize olması genel kabul görmekle birlikte, farklı yönetmenler tarafından yönetilen Alien serisinin farklı filmlerinde bilimkurgu sinemasının görsel uylaşımlarının tekrarından ziyade her filmin kendine özgü bir görsel dile sahip olduğu görülmüştür. Sinematografik biçem yönetmenin ya da görüntü yönetmeninin kişisel biçemine vurgu yaparken, uylaşım kavramı tür sinemasında tekrar eden unsurlara gönderme yapmaktadır. Alien serisinde bu iki olgu arasındaki gerilim yaratıcı bir biçimde seriyi oluşturan filmlerin görsel kimliğine yansımaktadır.
Keywords : Film Dili, İkonografi, Bilim Kurgu Sineması, Tür Uylaşımları, Tür Sineması