KÜLTÜR ANLATIBİLİMİ: KARAYİP’LERDEN BİR TARİHİ ROMAN İNCELEMESİ: JULIA ÁLVAREZ’İN KELEBEKLER ZAMANI

Authors : Zeynep KAYACIK

Pages : 55-74

Doi:10.33404/anasay.1280711

View : 55 | Download : 54

Publication Date : 2023-05-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çağdaş Latin Amerika yazınının şekillenmesinde önemli etkisi olan askeri rejimler, demokrasi arayışları, göç ve sürgün gibi çeşitli kavramlar edebi eserlerde yoğun bir şekilde işlenmiştir. Dominik Cumhuriyeti’nde 1930’den 1961’e dek süren ve \`Trujillato\` olarak adlandırılan Rafael Trujillo’nun başkanlık döneminde yaşanan politik olayları arka planında yansıtan Julia Álvarez’in Kelebekler Zamanı adlı romanı ülkede toplumsal mücadelenin sembolü olan Mirabal kardeşlerin hikâyesini aktarır. Trujillo döneminde Dominik Cumhuriyeti’nden sürgün edilen ailesiyle birlikte ABD’ye giden Álvarez ülkesinde demokrasinin yerleşmesi için mücadele gösteren ve bu uğurda hayatını kaybeden Mirabal kardeşlere karşı hissettiği minnet duygusuyla anılan kardeşlerin yaşam öykülerini araştırmaya başlar ve hayatta kalan tek kız kardeşleri Dedé ile gerçekleştirdiği röportajlarla anlatısının temelini oluşturur. Trujillo döneminde toplumun yaşadıkları ve hangi olumsuzluklara maruz kaldıklarını Mirabal kardeşlerin bakış açısıyla sunan Dominik asıllı yazar ülkede umudun sembolü olan bu kardeşlere birer anlatıcı rolü vererek çok sesli bir anlatı dünyası inşa eder. Çoklu bakış açısıyla anlatılan dönemin tarihsel gerçeklikleri mikro anlatılar üzerinden okuyucuya sunulur. Böylece okuyucu, toplumun mağdur olanlarının sesinin doğrudan söyleme yansıtıldığı bir anlatı düzeyinde parçalı ve muğlak bir gerçeklikle muhatap olur. Bu bağlamda, ülkede patriarkanın güçlü temsilcisi olan Trujillo döneminde kadının toplumsal hayattaki yerinin de anlatıldığı romanda yazar tarihsel olguları yeniden yorumlayıcı tarih anlayışına dayanarak kurmaca zemine taşır. Bu makalede, kültür anlatıbilimin sağladığı kuramsal metodololojiden hareketle, Kelebekler Zamanı’nın içerik ve biçiminin bütünleşik açıdan ele alınması ve bu çerçevede analiz edilmesi amaçlanmaktadır.
Keywords : kültür anlatıbilimi, postmodern tarihi kurmaca, çoklu bakış açısı, revizyonist tarih anlayışı, merkezsiz anlatı, çok sesli anlatı