EŞEN DELTASININ PALEOCOĞRAFYASINDA LETOON VE PATARA’NIN JEOARKEOLOJİSİ

Authors : Ertuğ ÖNER, Serdar VARDAR

Pages : 286-312

View : 14 | Download : 13

Publication Date : 2018-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Antik çağlarda Likya bölgesi olarak bilinen Teke yarımadasının güneybatısında yer alan Eşen delta ovası, Eşen çayının taşıdığı alüvyonlar ile şekillenmiştir. Delta ovası ve çevresinde Ksanthos (Xanthos), Letoon ve Patara antik kentleri bulunmaktadır. Antik kentlerin deltadaki doğal çevre değişmelerinden nasıl etkilendiklerini anlamak için 60 delgi sondaj gerçekleştirilmiş, sediman örneklerinin tane boyu, kimyasal ve paleontolojik analizleri yapılmış, 7 adet organik örnekten RC14 tarihlemesi yapılmış ve eldeki verilerin ışığında alanın paleocoğrafya özellikleri belirlenmiştir. Eşen Ovası’nın bulunduğu alandaki tektonik çukurluk Holosen transgresyonu ile birlikte 6000-7000 yıl önce bir körfeze dönüştürmüştür. Deniz seviyesi yükselmesi durduğunda ise bu kez Eşen Çayı’nın taşıdığı alüvyonlarla körfez içinde bir delta gelişmiştir. Delta önce Patara’nın bulunduğu alandaki koya ulaşmayı kolaylaştırıp bu alanın liman olarak kullanılmasını sağladığı için olumlu etki yapmıştır. Delta kıyısının giderek açık denize doğru gelişip günümüzdeki konumuna yaklaşması ile Patara  limanı kıyı boyunca oluşan denizel kumlarla dolmuş, rüzgârlarla taşınan kumullarla kaplanmıştır. Zamanla bataklığa dönüşüp önemini yitirmiştir. Eşen deltası gelişiminin ilk aşamalarında Kocatepe etekleri ve çevresinin karalaşması ile Letoon kenti buradaki bir kaynağın çevresinde kurulmuştur. Ancak zamanla  delta  gelişimi sonucu taşkın sedimanları ova yüzeyini ve taban suyunu yükselmiştir. Böylece Letoon hem kıyıdan uzakta  kalmış hem de taşkın sedimanları ile örtülüp taban suyu sorunu yaşamıştır.
Keywords : Eşen Delta, Letoon, Patara, Lycia, Paleogeography