X. YÜZYILDA ÇİNLİLERİN VE ARAPLARIN TÜRKİSTAN’DA HÂKİMİYET MÜCADELESİ: TALAS MEYDAN MUHAREBESİ

Authors : Gülseri OKUDAN

Pages : 28-51

View : 13 | Download : 17

Publication Date : 2018-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türklerin İslamlaşması süreci Türk ve İslam tarihini derinden etkilemiş bir olaydır. Türkler İslam dinini kabul ederken farklı devletlerle farklı siyasi ve askeri düzlemlerde mücadele etmişlerdir. Türkistan coğrafyasında İslam’ın etkileri Hz. Muhammed’in başkanlığı sürecine kadar dayandırılsa da en büyük etkileşimin Emevi ve özellikle Abbasi devleti döneminde yaşandığı bilinen bir gerçektir. Türk boyların Çin ve Arapların 750’li yıllarda dini ve siyasi çıkar sahasına dönüşen Türkistan’da İslam ile karşılaşmaları ve zamanla İslamlaşmalarıyla sonuçlanmıştır.  Emevi ve Abbasi devletleri döneminde Türklerin İslam dininden haberleri olduğu bilinmektedir. İslam dini ile Türklerin tanışması ve kabul etme süreci her iki devletle de olan ilişkilerinde farklı bir süreç işlemiştir. Karluk boyu İslam dinini Türk dünyasına Orta Asya bağlamında girmesinde önemli siyasi ve askeri güç olarak karşımıza çıkmaktadır. Karahanlıları oluşturan ve etkin bir güç olarak öncesinde kendi devletini kuran Karluklar başta olmak üzere, Yağma, Basmıl, Çiğil gibi Türk boylarının Türklerin İslamlaşmasına etkileri yadsınamayacak kadar mühimdir. Türk dünyası İslam dini ile Emevi devleti döneminde çok sağlam politikalar geliştiremese de İslam dünyasından bir haber bir durumda da değildir. Emeviler dönemindeki siyasi politikalar ve tutumlar Türklerin İslam’a bakışını etkilemiştir. Ancak bu durum Abbasi devletinde değişim göstererek Karahanlıların temelini oluşturan boyların İslamlaşması ile sonuçlanmıştır. Talas savaşı zuhur edene değin geçen zaman zarfında Türk boylarının İslam dinin benimsemesi ve yeni bir siyasal oluşum kurması süreci üzerinde durulmuştur. 
Keywords : Karluk, Emevi, Abbasi, Karahanlı, 751, Talas