SOSYOEKONOMİK, SOSYOKÜLTÜREL VE TARİHİ BAĞLAMDA TÜRK DÜNYASINA SİNEMA EKSENLİ YAKLAŞIMLAR: ULUSAL VE MİLLİ SİNEMA

Authors : Betül SARI

Pages : 768-784

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2021-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :elmektedir. Sinema kimi zaman sanatsal bir pratik olmasının yanı sıra iktisadi, siyasi, toplumsal, kültürel ve dini düşüncelerin yayılmasında araç olma işlevine sahiptir. Gerek yabancı sinema, gerekse Türk sineması bu işlevden yararlanmıştır. Türk sineması genel bir çerçeveden incelendiğinde, sinemada bazı amaçlar doğrultusunda çeşitli akımların farklı dönemlerde benimsendiğini görmek mümkündür. Söz konusu amaçlardan birisi sosyoekonomik, sosyokültürel ve tarihsel birikimleri ele alarak, bu bağlamda Türk dünyasının mevcut veya arzulanan durumunun yansıtılmasıdır. Ulusal ve milli sinema akımları bu amaca hizmet etme gayesi altında oluşturulmuşlardır. Ulusal sinema akımı, Türk sinemasının ulusal temeller üzerine inşa edilmesini, böylelikle fikri bakımdan karakter edinmesini sağlayarak evrensel hale gelmesini sağlamayı amaçlamıştır. Aynı zamanda anlatım dili, diğer bir ifadeyle çeşitli sinematografik teknikler aracılığıyla Türk dünyasını ekonomik, sosyal ve kültürel açılardan yansıtmayı hedeflemiştir. Türk sinemasının önemli yönetmenlerinden Halit Refiğ öncülüğünde oluşturulan Ulusal sinema akımı, gerek sermayesel yönden, gerekse filmlerde belirlenen temalar ve çekim teknikleri yönünden özellikle Hollywood’a bağımlı olan Türk sinemasını bu durumundan kurtarmayı ilk hedef olarak belirlemiştir. Milli sinema ise çoğunlukla dini unsurlara başvurarak, Türk sinemasında modernleşmenin ve bu yöndeki dönüşümün Türk kültürüne bağlı kalınarak gerçekleştirilmesi gerektiği fikirleri üzerinde temellendirilmiştir. Türk sinemasının önemli yönetmenlerinden Yücel Çakmaklı’nın öncülüğünü yaptığı Milli Sinema akımı, Türk sinemasında sıkça başvurulan melodramatik temalar ekseninde, Türk dünyasının milli ve dini değerlerini ön plana çıkarmaya çalışmıştır. Milli sinema akımı kapsamında değerlendirilebilecek, bu anlamda belirli sanatsal değer ve motifleri bünyelerinde taşıyan tüm filmler, Türk dünyasını tema olarak alıp dini ve milli unsurlara ağırlık vermişlerdir. Bu çalışmada bu iki farklı sinema akımının temsilcisi olan yönetmenlerin sinema aracılığıyla kendi dünya görüşleri çerçevesinde, sosyoekonomik, sosyokültürel ve tarihi birikimleri bağlamında Türk dünyasını nasıl ele almaya çalıştıkları, akımlar kapsamında yer alan çeşitli filmlerden örnekler verilerek ortaya konmuştur.
Keywords : Türk Dünyası, Ulusal Sinema, Milli Sinema, Halit Refiğ, Yücel Çakmaklı