SOFİYYE RİCALİ VE KADIZADELİLER TARTIŞMASININ TOPLUMA YANSIMASI: EVLİYA ÇELEBİ ÖRNEĞİ

Authors : Seda KAYA

Pages : 124-143

View : 9 | Download : 8

Publication Date : 2019-08-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı İmparatorluğu için XVII. Yüzyıl, karakteristik bir kargaşa yüzyılıdır. Döneme karakteristik rengini veren olay,gelecek yüzyıllarda ortaya çıkacak siyasi ve dini hareketlerin şekillenmesinin önünü açan, dinî, sosyal ve siyasi sonuçları olan selefi özellik taşıyan vaaz hareketidir. Hareket, tarikat ehline karşı gerçekleşen katı muhalif iddialardan meydana gelmektedir. Osmanlı ilim ve fikir zihniyetinin dayandığı iki kurumu, tekke ve medreseyi  karşı karşıya getiren bu kavga, elbette insanların zihinlerinde de bir tercih meselesine dönüşmüştür. Bu çalışmada hedeflenen, ilgili tartışmayı incelemek, toplumda ve sarayda yarattığı bölünmeyi  tanıtmak ve bir Osmanlı örneği olarak Evliya Çelebi’nin bölünmenin neresinde olduğunu yorumlamaktır. Literatüre dair araştırmalar Evliya Çelebi’nin taraf olmamaya çalıştığını gösterse de, 1655-1656 yılları arasında üç defa Bitlis’te bulunan seyyahın orada Kadızadeliler fırkasından geçinen birine yönelik tenkidini anlattığı bir anekdot seyyahın görüşlerini yansıtmaktadır. Ayrıca araştırmalarımız bize Evliya Çelebi’nin sahip olduğu Osmanlı aydın kimliğini değerlendirme ve bu mücadeledeki tarafını onun zihniyetinin tahlilini yaparak yorumlama fırsatını sunmuştur
Keywords : Evliya Çelebi, Kadızadeliler, Osmanlı Devleti, Sofular