Namık Kemal ve Hürriyet Fikri

Authors : Gülay SARIÇOBAN

Pages : 515-535

View : 7 | Download : 6

Publication Date : 2019-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Hürriyet düşüncesi, insanlığın evrimleşmesinde, sosyal bağlılıklar açısından, siyasal bir anlam taşımıştır. Önce bir şeyler yapan, sonra düşünen bir varlık olarak insan, ilk aşamalarda eşitliğini yitirmiş, köleleşmiş, sonra köleliğin bilincine vararak, hürriyetini düşünmüştür; yüzyıllardan beri de faziletini, mutluluğunu, tek sözle yaşamasını, eşitlik ve hürriyette aramıştır. Hürriyet fikri tek başına, insan gerçeğine bağlı hukuki bir kavramdır. Bu kavram, kişinin devlet ve toplumla olan ilişkilerinde, siyasal hürriyetler olarak, iradesini hür kullanıp kullanmayacağı konusunda da, iradi hürriyetler olarak ortaya çıkmaktadır. İşte insanın toplumla ve siyasi hürriyetleriyle var olduğu düşüncesinden hareket ederek, tarihimizde Tanzimat Dönemi ve bu dönemin fikir yönünü oluşturanlar arasında yer alan Namık Kemal’in hürriyet fikrini tetkik ettiğimiz bu çalışmada daha çok onun siyasi hürriyetler hakkındaki fikirleri üzerinde duruldu. 1840 yılında Tekirdağ’da doğan Namık Kemal, sekiz yaşında iken annesini kaybeder ve onyedi yaşına kadar dedesi Abdüllatif Paşa’nın yanında kalır. Ancak dedesinin memuriyeti nedeniyle sık sık yer değiştirmek zorunda kalmış ve Sofya’da iken ilk şiirlerini yazmaya başlamıştır. İstanbul’da bulundukları dönemde üç ay Bayezid ve yedi sekiz ay kadar da Valide Rüştiyesi’ne devam eder. 1857’de Tercüme Odasına insert ignore into journalissuearticles values(Büro); girerek ilk memuriyet hayatına başlar. Bu dönemde Şinasi ile tanışır ve onun yönetimindeki Tasvir-i Efkar gazetesinde yazılar yazmıştır. 1865’te Şinasi’nin Avrupa’ya kaçmasından sonra gazetenin yönetimini kendisi üstlenmiş ve yazılarıyla halkı derinden etkilemeyi bilmiştir. Aynı yıl “İttifakı Hamiyyet Cemiyeti ”adıyla kurulan “Yeni Osmanlılar Cemiyeti“ nin kurucuları arasında yer alır.  Bu liberal oluşumla İslami şartların ve ilkelerin kaynaştırılması, Namık Kemal’de, batının bilim yanıyla, doğunun dini ilkelerini birleştirme şeklinde dizayn edilmiştir. 1867’de Paris’e giden Namık Kemal burada yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin fikirlerini yaymak üzere çıkarttıkları Muhbir gazetesinde yazılar yazdı. 1868’de Londra yayınlanmaya başlayan Hürriyet gazetesinde yazılar yazarak demokrasi ve hürriyet fikirlerini yaymaya devam etti. 1870’de İstanbul’a dönen Namık Kemal 1872’de İbret gazetesi başyazarlığına getirildi. Namık Kemal daha ilk gençlik yıllarından itibaren benliğine yerleşmiş olan hak ve hürriyet duygusu, 1789 Fransız ihtilalinin yaydığı eşitlik, adalet, hürriyet gibi fikirlerin sentezini yaparak bir ideal seviyesine ulaşmıştır. Kuşkusuz Namık Kemal, insan hakları ve demokrasiden bahseden ilk kişi değildi ancak döneminin koşulları içinde hürriyet ve kanuna dayalı bir demokrasi fikrini açıkça ortaya koyması bakımından tek kişi idi. İnsanlar hür olmak için, toplum yasaları karşısında daima eşit olmak istemişlerdir. Bu isteğin, tarihimizde ilk defa Tanzimat’la biçimlendiğini düşünmek, elbette Osmanlı İmparatorluğunu hiçe saymak olacaktır. Bu nedenle hürriyet fikrinin Osmanlı İmparatorluğu için taşıdığı anlam da verilmeye çalışıldı. Tanzimat döneminin en önemli isimlerinden birisi olan Namık Kemal, hemen hemen tüm eserlerinde “vatan”, “hürriyet”, “millet” kavramlarını esas almıştır. Ayrıca Namık Kemal’in ilk tiyatro eseri olan Vatan Yahut Silistre eseri incelendi ve tiyatro eserleri aracılığıyla millete vermeye çalıştığı, hürriyet hususundaki mesajları ortaya konuldu. Eser, Gedikpaşa Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir. Ancak eserin sahnelenmesinden sonra çıkan bazı olaylar ve İbret gazetesinde yayımlanan bazı makaleler nedeniyle Namık Kemal ve arkadaşları sürgüne gönderilmiştir. Namık Kemal’in Vatan Yahut Silistre eseri halk tarafından büyük ilgi ve heyecana yol açmış ve Namık Kemal Magosa’ya sürgüne gönderilmiştir. Otuz sekiz yıl Mağosa’da sürgün hayatı yaşayan Namık Kemal, burada pek çok eser kaleme almıştır. Bununla birlikte Namık Kemal ve Atatürk ilişkisine de kısaca değinildi ve Atatürk’ün, Namık Kemal’in fikirlerinden özellikle de hürriyet fikrinden nasıl etkilendiği vurgulandı.
Keywords : Namık Kemal, Hürriyet, Vatan, Tanzimat, Atatürk