1878 Berlin Antlaşması Sonrası Bulgaristan ve Şarki Rumeli`de Osmanlı Devleti`nin Türk Dili Politikası Üzerine Bazı Tespitler

Authors : Umut SOYSAL

Pages : 71-105

Doi:10.47139/balted.840747

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2021-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlı Devleti’nin batı sınırları başta olmak üzere Doğu Avrupa’da ve Rumeli coğrafyasında çok büyük siyasal ve sosyal kırılmalara sebep olmuş, Osmanlı Devleti, bu savaş sonunda imzaladığı Yeşilköy insert ignore into journalissuearticles values(3 Mart 1878); ve daha sonra bu antlaşmanın tadil edilmiş hâli olan Berlin Antlaşması ile insert ignore into journalissuearticles values(13 Temmuz 1878); Bulgaristan topraklarının büyük bir kısmını kaybetmiştir. Berlin Antlaşması’nın hükümleri gereği Bulgaristan sınırları içerisinde Osmanlı Devleti’ne bağlı özerk bir Bulgar Emareti kurulmuş, yeni teşkil edilen Şarki Rumeli Vilayeti ve yönetimi yine Osmanlı Devleti’ne ait Makedonya bölgesi ile birlikte bölgede üç parçalı siyasi bir yapı ortaya çıkmıştır. Ancak bölge coğrafyasının sorunları bu antlaşma ile çözülmemiş, aksine Bulgaristan coğrafyasında Osmanlı yönetimi altında yüzyıllardır bir arada yaşayan farklı dinî ve etnik gruplar arasında artan milliyetçilik fikrinin de etkisiyle uzun süre devam edecek büyük toplumsal olayların fitili ateşlenmiştir. Zira yeni oluşan siyasal sınırlar ve mevcut sosyokültürel sınırlar arasında tam bir örtüşme oluşmamış, Bulgaristan coğrafyasında yoğun bir şekilde yaşayan Müslüman-Türk nüfus birtakım sorunlarla karşı karşıya kalmıştır. Osmanlı Devleti de Bulgaristan bölgesinde yaşayan Müslüman-Türk nüfusun azınlıkta kalıp yükselen Bulgar milliyetçiliği karşısında asimile olmasının önüne geçmek için bütün siyasi ve diplomatik kanalları zorlamıştır. Osmanlı Devleti’nin bu politikasının taşıyıcı unsurlarından birisi ise Türk dilidir ve Osmanlı Devleti, “Lisan-ı Osmani”yi korumaya yönelik aldığı tedbirlerle Bulgaristan coğrafyasında Türk dilinin bugüne kadar yaşamasının tarihsel temellerini atmıştır. Bu çalışmada arşiv belgelerinden hareketle Osmanlı Devleti’nin Bulgaristan coğrafyasındaki Türk dili politikası üzerine bazı tespit ve değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Keywords : Osmanlı Devleti, Şarki Rumeli, Türk dili, dil politikası