İzzeddin Hasanoğlu ve Altı Balkan Şairinin Şiirlerinde Türk Mitolojisine Ait Bazı Ortak Motifler

Authors : Seyfettin ALTAYLI

Pages : 181-203

Doi:10.47139/balted.1285768

View : 43 | Download : 70

Publication Date : 2023-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Anadolu ve Azerbaycan sahasındaki Türkler için XIII. yüzyıl zorlu bir döneme işaret etmektedir. Moğol işgaliyle başlayan zulüm, yüklü vergiler, halkı bu durumdan kurtaracak bir devletten yoksunluk vb. sebepler insanları doğal olarak Tanrı’ya yöneltmiştir. Anadolu ve Azerbaycan’da kurulan tarikatlar ve Horasan erenleri olarak anılan ozan-dervişlerin yürüttükleri faaliyetler, insanlara kendi güçleriyle kurtuluşun reçetesini sunmuştur. İzzeddin Hasanoğlu bu gezginci ozanlardan biri olup Türkçeleşme akımının başat şairlerindendir. “Kitab-ı Siretü’n Nebi” adlı mesnevisi Hz. Muhammed’in hayatı, mücadelesi ve Hz. Ali cenklerine hasredilmiştir. Yazdığı eser takriben beş yüz yıl sonra 1802 yılında İstanbul’da istinsah edilmiştir. Mesnevi dinî karakterli olsa da Türk destan geleneğini İslami prensipler doğrultusunda dile getirmiş, eski Türk diline ait söylemler, deyim ve atasözlerini ihtiva etmiştir. Bu makalede “Kitab-ı Siret’ün Nebi”de kullanılan Türk mitolojisine ait bazı motiflerin altı Balkanlı divan şairinin insert ignore into journalissuearticles values(Priştineli Mesihi, Âşık Çelebi, Kalkandelenli Muidi, Bosnalı Âsım, Murtaza Sükûtî ve Selanikli Meşhurî); şiirlerindeki anlam derinlikleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.
Keywords : Hasanoğlu, Moğol, İlhanlı, Balkan şairleri, motif, beyit