AMERİKA YERLİ KIZILDERİLİ VE TÜRK HALK KÜLTÜRÜNDE DESTANLAŞMIŞ ŞAMANLAR, GÜN ANA VE TOPRAK ANA1

Authors : Ahmet Ali ASLAN

Pages : 53-85

View : 12 | Download : 4

Publication Date : 2015-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Amerika Yerli Kızılderili kabilelerinden Athapascaninsert ignore into journalissuearticles values(Atabaşkan); Kızılderili grubuna bağlı Kün-Anaa insert ignore into journalissuearticles values(Gün Ana); Kızılderililerinden Beaver insert ignore into journalissuearticles values(Kunduz); boyuna bağlı Kızılderililerinin inanışlarına göre onlar yedi Yaban Kazının sırtında Göktanrı tarafından yer yüzüne gönderilen Kutsal Kün-Anaa dan türemişler ve sonradan adına “Amerika” denen topraklardaki insanları oluşturmuşlar. Kün-Anaa Kızılderililerinin inançlarına göre Ulumanitu insert ignore into journalissuearticles values(Göktanrı); türeyen bu insanlar için dünyayı üç kademeli olarak yaratmıştır. Yukarı, Orta ve Aşağı dünya. Amerika’nın New Mexico eyaletinin başkenti Albaquarke şehrinde yapılan Kün-Anaa ile ilgili yaratılış merasimlerinde Pueblo Kızılderili Kültür Merkezinin tam orta yerine dikilen düz bir “direk” etrafında yapılan mevsimlik merasimlerde hep bu “Bir” tek “direk” etrafında dans eder ve daire şeklinde bunun etrafında dönerler. Kızılderililerin bu dansı “Bir” den yaratıldıklarını ve yine sonunda o ulu “Bir”e geri döneceklerini simgeler. Türk Halk Kültürü dairesi içinde yer alan Destanlarda başrolü oynayan Kadın “ışık”tan yaratılmıştır. Kadını temsil eden bu “ışık” kutsallıktan kaynaklanan “hayat veren” bir özelliği de beraberinde taşır. Türk Yaratılış Destanlarında yer alan Umay Ana, Tengere Kayra Khan, Tüsege Tengere’den sonra “Üçüncü” kutsal sırada yeri alır. Bilge Kağanın altın tacının üzerinde, Orhun Kitabelerinin baş taşında yer alan ve bir “Kuş” sembolüyle anlatılan “Umay Ana” Türk’ün Kader-Kuşu’dur. Türk’ün Kader kuşu olarak Destanlarımızda yer alan Umay Ana, başka bir deyişle Umay Kuşu Erzurum Çifte Minareler külliyesindeki ana giriş kapısının sağ yanında yer alan Hayat Ağacı taş oymasının en tepesinde yer alır ve türkülerimizde devamlı seslendirilen “Huma Kuşu” olarak anılır. “Huma Şuşi yühsehlerden uçarsın..” dizesinde yer alan bu “kuş” bizim Türk Destanlarımızda yer alan Umay Kuşu’nun kendisidir. Bu bildirimizde, kökü İslamiyet’i kabul edişimizden çok öncelerine dayanan Destanlarımızda kutsal kadınlarımıza verilen “yer” ve buna paralel olarak okyanusun diğer kıyısındaki “Amerika” kıtasında yaşayan Yerli Kızılderili kabilelerinin milli Destanlarında yer alan kutsal “kadınlarla kutsallık yönünden tespit ettiğimiz benzerlik ve paralellikleri inceleyeceğiz
Keywords : Şamanizm, Destanlar, Ana, Gün Ana, Kün Ana, Umay