ERZURUM KALESİNDE TESPİT EDİLEN USTA MONOGRAMLARI

Authors : Yavuz GÜNAŞDI

Pages : 223-252

View : 14 | Download : 1

Publication Date : 2015-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğu Anadolu’nun önemli stratejik merkezlerinden olan Erzurum Kalesi ile ilgili ilk bilgiler, kalenin MS 415 yılında Bizans Generali Anatolius tarafından yaptırıldığını ve imparatorun adından dolayı da kaleye Theodosiopolis isminin verildiğini ortaya koymaktadır. Günümüzde şehrin tam ortasında yüksekçe bir tepe üzerine kurulan iç kale, doğu-batı doğrultulu olup dikdörtgen bir plana sahiptir. Kale duvarları, yer yer burçlar ve dayanak kuleleri ile desteklenmiştir. Kale içinde, Mescid, Saat Kulesi ve Hamam bulunmaktadır. Anadolu’da birçok merkezde Anadolu Selçuklu Devleti’ne ait çok sayıda monogram tespit edilmiştir. Anadolu Selçuklulara ait bu işaretlere Tercan Mama Hatun Külliyesi, Sivas Ulu Cami, Diyarbakır Dicle Köprüsü, Hasankeyf Köprüsü, Kayseri Battal Cami, Diyarbakır İç Kale, Kayseri Mahperi Hatun Türbesi, Amasya Torumtay Türbesi, Van-Erciş Çelebibağı Mezarlığı, Ahlat’taki çeşitli yapıtlar üzerinde ve daha birçok merkezde rastlamak mümkündür. Erzurum Kalesi’nde tespit ettiğimiz usta monogramları ise, hem çağdaşları ile büyük bir benzerlik gösterir hem de kendine has işaretleri ile dikkat çeker. Doğu Anadolu Bölgesi’nde yapılan pek çok araştırmada Han, hamam, camii, medrese, köprü, türbe ve kümbette Orhun’a kadar dayanan Orta Asya geleneğinin varlığı belirlenmiştir. Erzurum Kalesindeki Usta monogramlarının Oğuz Boylarına ait damgalar ile benzerliği inkâr edilemez bir gerçektir
Keywords : Anadolu Selçuklu, Monogram, Damga, Erzurum Kalesi