Sâlih Zeki’s First Lecture in Dârü‘l-fünûn Konferansları: Locating its Main Source

Authors : Samet BAĞÇE

Pages : 159-178

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2018-01-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Sâlih Zeki insert ignore into journalissuearticles values(1864-1921); Dârü‘l-fünûn’un Konferans salonunda 1914 ve 1916 yılları arasında matematiğe dair bir dizi konferanslar vermiştir. Bu konferanslar daha sonra iki cilt halinde, sırasıyla 1915 ve 1916 senelerinde eski yazıyla Dârü‘l-fünûn Konferansları insert ignore into journalissuearticles values(DFK); başlığıyla basılmıştır. DFK’nın Birinci Cildinin esas konusu, gayri-Öklidyen geometriler ve onların keşfi meselesidir. Sâlih Zeki, Birinci Cildin ilk konferansında, bu geometrilerin nasıl keşfedildiğine dair olan görüşünü sunmaktadır. Sâlih Zeki’nin konferansı, Türkçe yazılı materyaller içinde bu yeni geometrilerin keşfinden bahsetme ve bu meselelerle uğraşma hususunda ilk olma özelliğine sahiptir. Sadece bu niteliğinden ötürü bile bu konferanslar üzerine çalışılmağı hak etmektedirler. Burada amacım basit: Sâlih Zeki’nin, gayri-Öklidyen geometrilerin nasıl keşfedildiğine dair bu konferansta sunduğu yorumunun ana kaynağını ortaya çıkarmak. Böylece, Sâlih Zeki’nin yeni geometrilerin keşfine dair olan görüşünü geliştirmesine dayanak olan matematiksel, felsefi ve metodolojik eğilimlerini daha iyi anlayıp değerlendirebileceğiz. 
Keywords : Sâlih Zeki, Dârül fünûn Konferansları, gayri Öklidyen geometriler, gayri Öklidyen geometrilerin keşfi