Some Problems of the Study of the Regional Jadid Movement in Kazakhstan in the Context of the Structure of National Identity

Authors : Sayan SHYLMAMBETOV, Bakhytzhan SAPAROV

Pages : 179-205

Doi:10.12995/bilig.10407

View : 9 | Download : 10

Publication Date : 2023-01-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede Kazakistan’ın bölgesel özellikleri bağlamında Cedid hareketinin Kazak Milli kimliğinin oluşumu üzerindeki etkisi ele alınmıştır. Rusya tarih yazımında Cedidcilik hareketi meselesi, İslami bütünleşme, PanTürkizm ve etnik milliyetçilik çerçevesinde değerlendirilmiştir. Türk dünyasındaki siyasi anlamdaki birleşmenin mimari olan Tatar aydınlarının etkin faaliyetleri sonucunda Kazakistan’daki milli kimligin inşasında Cedidcilik hareketinin etkinliği görülmektedir. Kazakistan’da milli uyanış ve Türk birliği süreci paralel olarak gelişmiştir. Kazak kırsalındaki göçebelerin dini inanışlarını, kabileler arası cekişmelerden etkin bir şekilde yararlanan Çarlık idaresi, Kazakistan’da güçlü bir Ruslaştırma politikasının temellerini atmıştır. Bu bağlamda Cedid okullarına rakip olarak özellikle Rus-Kazak okullarının sayısı artırılma yoluna gidilmiştir. Kazakistan’ın kuzey ve batı bölgelerindeki Cedid okullarında eğitim görmüş olan Alaş hareketinin kurucuları, daha sonra Moskova ve Saint Peterburg’un yüksek eğitim kurumlarında tahsillerini tamamladılar. Aynı zamanda geriye kalan Cedid aydınları da, günümüzdeki Özbekistan, Kazan, Kahire ve İstanbul medreselerini bitirdiler. Bu bağlamda ülke dışında alınmış olan eğitimin etkisi ile Kazakistan’da Cedid hareketi iki yönde gelişti: Bunlardan birincisi Kazak devleti olan Alaş Orda’nın kurulmasına yönelik faaliyetler, ikincisi ise Merkezi Asya\`daki Türk halklarının birliği ve Bağımsız Türkistan devletinin kurulması için mücadele edilmesidir.
Keywords : Kazakhstan, Jadid movement, Regional Characteristics, National identity, Kazakistan, Cedid Hareketi, Milli Kimlik, Milli Hareket