Bartın ili Güzelcehisar, Mugada ve Kızılkum bölgesinde Doğu kayınının hakim olduğu biyotopların tanımlanması

Authors : Yeliz SARI NAYIM

Pages : 52-57

View : 7 | Download : 8

Publication Date : 2016-08-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğu kayını, Türkiye’de en geniş yayılışını ve en iyi gelişimini Karadeniz kıyısına paralel uzanan dağlık yamaçlarda yapmaktadır. Saf veya karışık Fagus orientalis Lipsky. Doğu kayını ormanları özellikle kuzey yamaçlarda konumlanmıştır. Çalışma alanı, Bartın ili kıyı kesiminin Güzelcehisar, Mugada ve Kızılkum bölümünde Karadeniz sahiline bakan yamaçları kapsamaktadır. Bu hat Avrupa-Sibirya Bölgesi’nin Kuzeybatı öksin yapraklı ormanlarının bulunduğu bölümü temsil etmektedir. Aynı zamanda alanın, Karadeniz’in denize yakın ve en nemli kuşağı olan ‘EuEuxine’ bölümünde yer aldığı görülmektedir. Öksin Kayın ormanları, bu kesimde yoğun olarak yer almakta ve denize kadar ulaşmaktadır. Çalışma iki aşamada yürütülmüştür. İlk aşamada alana ait abiyotik ve biyotik potansiyele ait sayısal harita katmanları, ArcGIS ortamında bir araya getirilmiştir. Daha sonra güncel uydu görüntüleri ve alan kullanım haritası aracılığıyla Kayın biyotoplarına ait abiyotik ve biyotik özellikler ile alan kullanımları bir arada değerlendirilmiştir. Bu şekilde Fagus orientalis Lipsky Doğu kayını ’nın hakim olduğu biyotopların, Güzelcehisar, Mugada ve Kızılkum Bölgesinde alan içindeki dağılımı, yetişme ortamı özellikleri ve alan kullanımları sonucu oluşan değişimleri tanımlanmıştır. Araştırma sonucunda Kayın toplumlarının büyük çoğunluğunun Güzelcehisar çevresindeki volkonajenik kumtaşı, şeyl, kireçtaşı içeren Yemişliçay formasyonu üzerindeki yüksek kesimlerde yayılış gösterdiği belirlenmiştir. Mugada ve Kızılkum çevresinde yükseltinin azaldığı mekanlarda ise Kayın toplumları ortadan kaybolmaktadır. Abiyotik özelliklerden en fazla yükseklik, bakı ve jeolojik özelliklerin türün dağılımına etki ettiği görülmektedir. Arazi çalışmaları sonucunda Fagus orientalis’in çoğunlukla Carpinus betulus, Castanea sativa ve Quercus petraea ssp. iberica ile karışık ormanlar oluşturduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, Kayın biyotopunun otlatma ve tarım amaçlı açmalar, ulaşım bağlantıları ve kırsal yerleşim gibi insan etkileri sonucunda olumsuz etkilendiği arazi çalışmaları ile ortaya konulmuştur. Avrupa Birliği Habitat sınıflandırmasında yer alan, biyoçeşitliliğe katkı sağlayan Kayın ekosistemlerinin araştırma alanı içinde tanımlanması, Bartın ili kıyı kesimindeki öksin kayın ormanlarının korunması ve sürdürülebilir kullanımı açısından yararlı bir ön değerlendirmeyi oluşturacağı düşünülmektedir
Keywords : Fagus orientalis biyotopları, habitat sınıflandırması, Güzelcehisar, Mugada, Kızılkum