Türk sinemasında modernleşme bağlamında kadın bedeninin dönüşümü: Melodramlarda Pygmalion etkisi ve ideal kadın temsili

Authors : Filiz SOYER

Pages : 144-158

View : 26 | Download : 11

Publication Date : 2021-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Modernleşmenin sembolleri arasında kabul edilen mekan, yemek kültürü ve kıyafet unsurlarının değişimi, Türk Sineması’nda da 1960-1975 yılları arasındaki on beş yıllık süreçte özellikle kadının bedeninin değişimi üzerinden pek çok kez ele alınmıştır. Sanayileşme, kentleşme ve tarımda makineleşmenin ardından sıklaşan köyden kente göçler, ekonomik ve kültürel yaşamla birlikte Yeşilçam sinemasının da şekillenmesinde önemli kaynak oluşturmuştur. Tüm bu değişim süreci ile yaşanan kültürel çatışmalar ile kimlik çatışmaları, filmlerin de konularını şekillendirmekle kalmayıp, izleyicinin kendinden bir şeyler bulduğu filmlerle Türk Sineması tarihinde iz bırakan yapıtların oluşmasını sağlamıştır. Bu çalışmada söz konusu dönemde Bernard Shaw’ın Pygmalion uyarlamasından esinlenilerek, benzer temayı ele alan Yeşilçam filmlerine dikkat çekilmiştir. Evrenini Türk sineması, örneklemini de Yeşilçam’ın [1960-1975] sürecini oluşturan çalışmada amaçlı örneklem tekniği kullanılarak köyden kente göç temalı filmler temel alınmıştır. Pygmalion filmleri şeklinde adlandırılabilecek “ideal kadın” imajının temsil edildiği Güllü (1971) ve Tatlı Dillim (1972) filmleri rastgele örneklem tekniği ile belirlenip incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda, modernleşme süreciyle özellikle büyük kentlerdeki batılılaşma eğilimleri ve yeni modern kadının imajının nasıl olması gerektiğine dair sunumlar incelenen filmlerin ana temasını oluşturduğu belirlenmiştir. Ayrıca Pygmalion etkisi bağlamında ele alınan söz konusu filmler, toplumda kadından daha aydın bir konumda ele alınan erkeğin, kadını kendi öz kimliğinden uzaklaştırdığı ve erkeğin kendi hayalindeki role sokmaya çalıştığı izlenmiştir.
Keywords : Melodram, Pygmalion Etkisi, Modernleşme, Kültürel Kimlik, Türk Sineması