Bilginin Düzenlenmesinde Kataloglama Etiği: İlkeler ve Sorunlar

Authors : Burak BEYGİRCİ

Pages : 322-339

Doi:10.33721/by.1160843

View : 10 | Download : 3

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kataloglama, genellikle bu konuda eğitim almış kütüphaneciler tarafından koleksiyon içerisindeki bilgi kaynaklarının bibliyografik niteleme alanlarının tanımlanması, konu başlıklarının verilmesi ve bu başlıklara yönelik sınıflama numaralarının oluşturulması şeklinde organizasyonunun yapılmasıdır. Bu organizasyona yönelik işlemlerin yürütülmesi de her meslek ve iş grubunda olduğu gibi birtakım etik ilkeler dahilinde yapılmalıdır. Kataloglama etiği, kütüphanecilik etiğinin ayrı bir alt disiplinini oluşturmaktadır. Ayrıca kataloglama etiği, kullanıcıların bilgi gereksinimlerine hizmet etme ve bilgi kaynaklarına erişim sağlama temel değerlerine dayanmaktadır. Bu çalışmada; kataloglama etiği kavramının bilimsel bakış açısı ile ele alınması amaçlanmıştır. Çalışmanın amacı doğrultusunda, kataloglama etik ilkelerinin neler olduğu ve kataloglama işlemlerinde katalogcuların nasıl davranması gerektiği belirtilmiştir. Diğer yandan kataloglama uygulamalarından örnekler verilerek etik ilkelerin uygulanmasında karşılaşılabilecek zorluklar ortaya konmuştur. Betimleme yönteminin kullanıldığı araştırmada, etik, mesleki etik ve kütüphanecilik etiği kavramları tanımlanmış, kataloglama etik ilkelerinin literatürde nasıl ele alındığı karşılaştırmalı olarak sunulmuş ve katalogcuların nelere dikkat etmesi gerektiği üzerinde durulmuştur. Çalışmanın amacına uygun olarak Ulusal Toplu Katalog insert ignore into journalissuearticles values(TO-KAT); üzerinden çeşitli katalog kayıtları incelenmiştir. Yapılan incelemelere göre aynı esere ilişkin katalog kayıtlarında özellikle farklı ve tutarsız konu başlıklarının kullanımı, farklı sınıflama numarasının verilmesi ve aynı kütüphane tarafından aynı esere ilişkin farklı katalog kayıtlarının oluşturulması gibi bulgular elde edilmiştir. Kataloglama etiği ve RDA kataloglama standartlarının ilişkisini temel alan ve literatüre dayalı yapılan bu çalışmada, elde edilen bilgiler doğrultusunda kataloglamada etik ihlallerden kaçınmak için önerilerde bulunulmuştur. Uluslararası literatürde kataloglamada ve sınıflamada etik yaklaşım konusunda pek çok çalışma bulunmaktadır. Fakat yerel literatür incelendiğinde kataloglama ve sınıflamada mesleki etik özelinde sınırlı sayıda çalışma olduğu tespit edilmiştir. Bu açıdan yapılan araştırma, özgün ve yerel literatürde konuyu tartışması açısından özgün bir çalışmadır.
Keywords : Kataloglama, Sınıflama, Kataloglama Etiği