Antalya Mevlevîhâne Müzesi’ndeki Mevlevîlik Kültürü ile İlgili Eserler Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Gülsen TEZCAN KAYA

Pages : 74-102

Doi:10.17518/canakkalearastirmalari.1169332

View : 16 | Download : 14

Publication Date : 2022-10-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Antalya Mevlevihâne Müzesi’nde 2018 yılı eser listesine göre 69 eser, 5 adet ise etütlük eser insert ignore into journalissuearticles values(mimari parça); bulunmaktadır. Bu eserlerden içinde, litürjik objelerin bulunduğu 45 adeti Mevlevihane’de, kadın ve erkek mezar taşı olan 20’si , Zincirkıran Mehmed Bey Haziresi Bahçesi’nde sergilenirken, mezar taşı parçası, grifonlu mimarî parça, yazıtlı güneş saati ve bezemeli diğer bir mimari parça olan son 4 eser ise Nigâr Hatun Türbesi duvarında yer alır. Yapılan araştırmalara bakıldığında Müze işlevi kazandırıldıktan sonra, envanterlik eserlerin mekân ve kültür ile bağlı olarak topluca değerlendirildiği bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışma, genel olarak sergilenen eserleri Mevlevîlik kültürü bağlamında değerlendirerek tanıtmayı amaçlamaktadır. Araştırmada 18-20. yüzyıllar arasında üretilmiş olan, Mevlevihâne’nin iç mekânında vitrin ve duvarlarında sergilenen 45 adet eser tanıtılmış, bunlardan doğrudan tasavvuf ve Mevlevî kültürüyle bağlantılı olanlar üzerine odaklanılarak, bu eserler aracılığı ile Mevlevî kültürünün süreç içerisindeki durumu ortaya konulmuştur. Mevlevilik kültürü bağlamında Osmanlı kültür ve sanatında sıklıkla karşımıza çıkan bu eserler, aynı zamanda 16. yüzyıldan itibaren Osmanlı nakkaşlarının resimlerinde de yer alarak görsel hafızanın yerleşmesini ve devamını sağlamıştır. Bu bağlamda son restorasyon çalışmasının ardından Mevlevilik kültüründe ayrı bir önemi bulunan mekânlar, farklı odalarda bulunan toplamda 9 vitrinde sergilenen günlük kullanım eşyaları ve tasavvufla ilgili litürjik objeler, kıyafetler ve müzik aletlerinden oluşan eserler ile Semah Salonu duvarlarında üzerinde hat sanatının uygulandığı levhalar, bu kültürün anlamı üzerinden değerlendirilmeye çalışılacaktır.
Keywords : Antalya Mevlevihânesi, Mevlâna Celâleddin i Rumi, Mevlevîlik, Semahâne, Mevlevî Müzeleri