TRANSLASYONEL PERSPEKTİFTEN PSİKİYATRİK NÖROBİLİM VE OPTOGENETİK: RUHSAL BOZUKLUKLARDA TANILAMA VE TEDAVİ İÇİN ZORLUKLARI VE VADETTİKLERİ

Authors : Ceren BİÇER, Ebrar GÜLTEKİN, Tayfun SÜRMEN, Burak AMİL, Yasin Hasan BALCİOGLU

Pages : 64-87

View : 40 | Download : 63

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Optogenetik, optik bilimi ve genetik mühendisliğin bir araya gelmesiyle elde edilen bir bilim dalıdır. Dalga boyu ve ışık şiddetinin milisaniyelik değişimlerle ayarlanabilmesi ve bu sayede hücresel düzeyde spesifik gen ekspresyonunu ve protein trafiğini modüle edebilmesi sebebiyle optogenetik, diğer geleneksel laboratuvar yöntemlerinin başaramayacağı hücresel düzenlemelere imkan vermiştir. 2000’li yılların başında geliştirilen optogenetik yöntemler, moleküler ve hücresel olayların invivo ve invitro şekilde ışıkla manipüle edilerek araştırılmasına olanak sağlamıştır. Beyindeki spesifik nöronları ve nöral yolakları titizlikle stimüle ve inhibe edebilmesi sebebiyle bu yöntemler nörobilim araştırmalarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Optogenetik yöntemler, davranış, nöral yolakların fizyolojisi ve patolojisi, kognisyon gibi pek çok alanı kavramamıza yardımcı olmuştur. Nörobilim alanında fizyoloji ve patolojiyi anlamak için yapılan çalışmalardaki katkılarıyla cevabı uzun zamandır muallak olan sorulara yanıt vermektedir. Karmaşık nöral fonksiyonların ve bozuklukların hücresel düzeyde anlaşılabilmesi, ruhsal ve nörodejeneratif bozukluklarda tanı ve tedavi yaklaşımları geliştirilmesini mümkün kılmaktadır. Bu derleme yazısında optogenetiğin psikiyatrik nörobilim araştırmalarında, ruhsal bozuklukları tanılama ve tedavide güncel kullanımı kısa ve öz bir şekilde anlatılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Depresyon, genetik, in vitro, klinik çalışma, optogenetik, otizm, şizofreni