Güney ve Doğu Anadolu’ da Soğurulmanın (1/QC) Yanal Heterojenitesi

Authors : Ufuk AYDIN

Pages : 850-857

Doi:10.31590/ejosat.672557

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2020-04-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Sismik soğrulma ve saçılma kabukta bulunan tektonik süreksizliklerin ve diğer birçok faktörün kontrolünde bölgesel değişimler göstermektedir. Bu çalışma tektonik rejim açısından birebirinden farklı olan Kemaliye, Diyarbakır ve Erzurum sismik istasyonlarından elde edilen sekonder kütle dalgalarının koda kalite faktörü ve soğrulma değerleri ile frekans bağımlılıkları değişimlerinin tektonik yapı ve sismisiteyle karşılaştırılması amaçlanmıştır. Birbirinden farklı fay zonlarının etkisi altındaki bu üç alanda yakın kabuğa ait yanal koda kalite faktörü (QC) ve soğrulma değerleri (1/QC) ile frekans bağımlılıkları (η) tomografileri belirlenerek karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışmada Aki tarafından kullanılan ve Sato tarafından geliştirilen tek izotropik saçılma yöntemi kullanılmıştır. En düşük koda Q1=(82±5) değeri Kemaliye istasyonundan, en yüksek Q2=(90±5) değeri Diyarbakır istasyonundan ve Q3=(86±3) değeri de Erzurum istasyonundan elde edilmiştir. En yüksek soğurma değerleri Kemaliye istasyonunda elde edilirken en düşük soğurma değerleri Erzurum istasyonundan elde edilmiştir. En yüksek frekans bağımlılığı değerleri f 0.96∓0.04 olarak Kemaliye sismik istasyonu verilerinden en düşük f 0.85±0.03 olarak Diyarbakır istasyonu kayıtlarından elde edilmiştir. Erzurum istasyonu için ise f 0.88∓0.02 olarak elde edilmiştir. Koda değerleri 82 ve 90, frekans bağımlılığı değerleri 0.66 ve 1.27 aralığında elde edilmiştir. Üç bölgenin 1/QC ve frekans bağımlılığı değerleri, kabuğun sismotektonik aktivitesindeki bölgesel farklılıklara bağlı olarak 0.001-0.014 arasında değişmektedir. Kemaliye’ye ait yanal soğrulma değerlerinin Erzurum ve Diyarbakır bölgelerinden oldukça farklı bulunmuş olması bu bölgenin tektonik olarak diğer iki bölgeden daha aktif olduğu gerçeği ile desteklenmiştir. Düşük Qc ve yüksek frekans bağımlılık değerleri Kemaliye'de elde edilmiş ve bu da tüm bölgelerde en yüksek tektonik aktiviteye sahip olduğunu göstermektedir. Çalışmadan elde edilen bulgular üç bölgeye ait sismisite ve tektonik yapı ile uyumludur. Üç istasyona ait Koda ve frekans bağımlılığı değerleri bölgede bulunan büyük tektonik süreksizlikler ve litosferik kabuk yapısı ile ilgili bilgiler vermiştir.
Keywords : Koda soğrulması, Kıtasal kabuk, Sismodinamik özellikler, Tektonik yapılar