Mikroplastikler: Gıdalarda Bulunuşu ve Sağlık Üzerine Etkileri

Authors : Selen AKÇAY, Fatih TÖRNÜK, Hasan YETİM

Pages : 530-538

Doi:10.31590/ejosat.725259

View : 16 | Download : 12

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Plastik malzemeler günlük hayatımızın hemen hemen her alanında yer almaktadır. Yaygın kulanımı nedeniyle hayatın vazgeçilmez unsurlarından biri halini alan plastikler, çevre açısından da günümüzün en büyük kirleticilerinden birisi olarak görülmektedir. Her geçen gün daha da artan plastik kullanımının özellikle okyanuslar ve denizlerde çok ciddi bir kirlilik oluşturduğu bilinmektedir. Plastik kirliliğini oluşturan en önemli iki unsur, endüstriyel faaliyetler ve antropojenik etkilerdir. Çevreye bırakılan tonlarca plastik atık, çevresel koşulların etkisiyle fiziksel olarak küçük parçalara ayrılsa da yüzyıllarca doğada bozunmadan kalmaktadır. Plastiklerin parçalanmaları ile oluşan mikron ve mikron altı boyuttaki bu parçacıklara, mikroplastik adı verilmektedir. Mikroplastikler güncel bir konu olmasının yanı sıra çevre kirliliği oluşturması ve doğal yaşama etkileri nedeniyle son yıllarda giderek daha da büyük bir önem kazanmaktadır. Mikroplastikler artık hem suda yaşayan canlılar ve hem de insan sağlığı için büyük bir tehdit unsuru olmuştur. Mikroplastiklerin insan vücuduna geçişi, cilt teması, solunum ve oral yolla gerçekleşmektedir. Farklı yollarla insan vücuduna giren mikroplastiklerin sağlık üzerine oluşturduğu riskler, hala tam olarak bir netlik kazanamamıştır. Özellikle insanların mikroplastiklerle kontamine olmuş su kaynakları ve gıdaları tüketmeleri sonucu vücuda çoklu mikroplastik alımının gerçekleşmesi muhtemeldir. Su kaynakları ve suda yaşayan canlılarda mikroplastik varlığının belirlenmesi ile ilgili çok sayıda çalışma yapılmıştır. Gıda maddelerinde yapılan sınırlı sayıdaki çalışma ise gıdaların da mikroplastikler içerebileceğini göstermiştir. Gıda maddelerinde mikroplastiklerin bulunuşu; hammadde, gıda üretim aşamaları, ambalajlamada kullanılan plastikler veya havadan kaynaklanabilmektedir. Bu derlemede, mikroplastiklerin oluşumu, yiyecek ve içecekler yoluyla insanlara geçişi ve çevre ve insan sağlığı üzerine etkileri üzerine yapılmış çalışmaların irdelenmesi amaçlanmıştır.
Keywords : Mikroplastikler, ekosistem, sağlık