Raf Atama Yönetimi için Tamsayılı Programlama Destekli Meta-Sezgisel Algoritmalar

Authors : Beray BAYAZIT, Gülnihal UÇARKUŞ, Burcu ÇAĞLAR GENÇOSMAN, Mehmet A. BEĞEN

Pages : 100-117

Doi:10.31590/ejosat.1121006

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2022-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Perakendeciliğin en karmaşık yönlerinden biri olan perakende raf alanı yönetimi, ürünlerin hangi miktarlarda ne zaman ve nerede teşhir edileceğini belirlemek ve değişen piyasa şartlarını dikkate alarak belirlenen sergilemeyi dinamik olarak güncellemek olarak tanımlanabilir. Önemli bir problem olmasına rağmen ürünlerin dikdörtgensel yerleşimini maksimum kâr amacıyla gerçekleştiren çalışmalar sınırlıdır. Bu çalışmada raf alanı tahsisi ve sergileme problemi için ürünlerin dikdörtgensel sergilenme adetlerinin belirlenmesi ürün kalınlıkları da dikkate alınarak gerçekleştirilmiş ve kârın maksimizasyonu amaçlanmıştır. İki boyutlu raf alanı tahsisi problemi çözümü için tamsayılı programlama ile genetik algoritma insert ignore into journalissuearticles values(TP-GA); ve tamsayılı programlama ile ateş böceği algoritması insert ignore into journalissuearticles values(TP-ABA); meta-sezgiselleri birlikte kullanılarak iki matsezgisel algoritma geliştirilmiştir. Bir kitabevinden alınan gerçek veriler kullanılarak oluşturulan veri seti ile matsezgisellerin performansları karşılaştırılmıştır. TP-GA ve TP-ABA matsezgiselleri ile sırasıyla ortalama %4,47 ve %4,57 optimale yakın çözümler elde edilmiştir. Geliştirilen matsezgiseller ile 900’e kadar ürünlü problemler çözülebilmiştir. İki boyutlu raf atama probleminde başarılı olan bu matsezgisel yöntemler, kitabevinde kitapların yerleşimi, perakendecilikte ürün ailelerinin yerleşimi veya İnternet sitelerinde reklamların gösterimi gibi benzer özellik taşıyan problemlerin çözümünde de kullanılabilir.
Keywords : iki boyutlu raf alanı tahsisi problemi, tamsayılı programlama, genetik algoritma, ateş böceği algoritması, matsezgisel algoritmalar