Tersanelerdeki İş Kazası Nedenlerinin Önem Düzeylerine Göre Belirlenmesi

Authors : Murat YORULMAZ, Mehmet Arif ÖZTÜRK

Pages : 132-143

Doi:10.31590/ejosat.1141718

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2022-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya yüzeyinin yaklaşık %75’i denizlerle kaplı olduğu ve ekonomik olduğu için uluslararası ticarete konu olan yüklerin, büyük çoğunluğu denizyolu ile taşınmaktadır. Bu durum taşıma aracı olan gemilerin yapımı, bakımı ve onarımını ve dolayısıyla tersanelerin önemini arttırmaktadır. Tersanelerin, deniz ulaştırma sisteminin devamlılığını sağlaması, üretimi ve istihdamı sağlaması, döviz getirisi ve savunma ihtiyacını karşılanması açısından önemli katkıları bulunmaktadır. Bunlara ilave olarak tersaneler, birçok iş kolunu bünyesinde barındırdığı için iş kazalarının sıklıkla gerçekleştiği endüstri alanlarıdır. Bu kapsamda çalışmada, tersanelerde yaşanan iş kazası nedenlerinin önem düzeylerine göre belirlenmesi amaçlanmıştır. Literatür taraması yapılarak kazaya neden olan dört ana kriter; “kişisel faktörler, malzeme/ekipman kaynaklı faktörler, çevresel faktörler, yönetimsel faktörler” ve bunlara bağlı 19 alt kriterler ile kazaların önlenmesi için “organizasyon, çalışma ortamının uygunluğunun sağlanması, eğitim ile insan-makine uyumu” gibi dört alternatif belirlenmiştir. Ana kriterler ve alt kriterlerin birbirleri ile kıyaslanması amacıyla 1-9 karşılaştırma değerleri kullanılarak anket hazırlanmış ve tersanede uzman olarak çalışan kişilerin değerlendirmesine göre kaza nedenlerinin önem düzeyi belirlenmeye çalışılmıştır. Analizler, anket değerlendirmelerine bağlı olarak çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP yöntemi ile işlem yapan Super Decisions v2.1 programı kullanılarak yapılmıştır. Ana kriterlerin kendi arasındaki değerlendirmesinde en önemli kaza nedeni olarak “kişisel faktörler” diğerlerine göre ön plana çıkmıştır. Kişisel faktör kriterinin alt kriterleri içinden en önemli kaza nedeni olarak “psikolojik/zihinsel sorunlar” diğerlerine göre ön plana çıkmıştır. Ayrıca kazaların önlenmesi için belirlenen alternatiflerden “organizasyon” alınacak önlemler arasından en önemlisi olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Tersaneler, İş Kazaları, İş Güvenliği, Kaza Nedenleri, AHP