بررسی حیات، ممات و معاد در دیوان فارسی سلطان سلیم اوّل

Authors : Majid MOUSAZADEH

Pages : 19-25

View : 14 | Download : 32

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :مسئله حیات، ممات و معاد یکی از مهم ّ ترین مباحثی است که بشر از آغاز زندگانی به آن توجه خاصی داشته و برایش همیشه دغدغه و سؤال ّام، سنایی و ... دیدگاه بوده ً است. با توجه به تحقیقاتی که قبال در این زمینه صورت گرفتهاست، شاعران و نویسندگانی چون سعدی، حافظ، خی و فلسفة خاص خودشان را نسبت به زندگی طرح کرده ّ اند. یک عده زندگی در این دنیای فانی را اساس قرار داده و با عدم اعتقاد به دنیای دیگر به خوشباشی و خوشگذرانی پرداخته ّ اند. عدهای دیگر مرگ را موهبت الهی و یا واسطه و نجات دهندة انسان از این دنیای ناپایدار و رساننده به دنیای اخروی و ابدی دانستهاند. بعضی از صاحبنظران هم به حیات اخروی و معاد اعتقاددارند و زندگی قبل از آن را ابزار و راهی برای رسیدن به این مهم میدانند؛ اما در این میان تحقیق و پژوهشی در مورد دیدگاه یک صاحبنظری که دو شخصیت پادشاهی و شاعری را همزمان دارد، ً ّ در اشعار فارسی خود به حیات دنیوی اشاره دارد. اما حیاتی ّل، پادشاه و شاعر عثمانی، غالبا جایش خالی و شایان توجه است. سلطان سلیم او ً مشتمل بر صد غزل است به خوشباشی که توأم با پندهای اخالقی و تعلیمی باشد. توضیح اینکه او اگرچه در دیوان شعر فارسی خود که حدودا ً ناپایداری این دنیا، قضا و قدر حاکم بر این دنیا، ابنالوقت بودن را گوشزد میکند. و زندگی دنیوی اشاره دارد، اما در کنار این مضامین دائما همچنین در ابیات پراکنده در مورد مرگ و زندگی پس از مرگ نیز حرف میزند. در این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با مطالعة همه ّل، ابتدا ابیات و نمونههایی که به نگرش و جهانبینی این شاعر اشاره دارد، استخراج شدهاست. سپس جانبة دیوان شعر فارسی سلطان سلیم او با تقسیمبندی این نمونه اشعار و ذکر دیدگاه شاعر و پادشاه عثمانی، جهانبینی و نظرات شاعران بزرگ ایرانی که هم ِ نظر با این شاعرپادشاه هستند یا بهنوعی تأثیر خود را به این شاعر رساندهاند، ذکر شدهاست.
Keywords : Hayat, ölüm, diriliş, Sultan I Selim, Fars şiir