BAHR-I TAVÎL VE BAYBURTLU ZİHNÎ’NİN İKİ BAHR-I TAVÎLİ

Authors : Müzahir KILIÇ

Pages : 39-46

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2017-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Divan edebiyatında nesir belirli alanlarda kullanılmıştır. Şuara tezkireleri bunların başında gelir. Ama daha çok dinî metinler nesir halinde yazılmıştır. Nesir-nazım karışımı metinler bütün nesir eserleri arasında daha ağırlıklı görülür. Allah’a yakarış ve bu türün en güzel örneği Sinan Paşa’nın Tazarru‘nâme’si olup nesir ağırlıklıdır. Bu nesirlerin çoğu secilidir. Divanlarda rastlanan ve Bahr-ı Tavîl adıyla bilinen vezinli ve secili örnekler için serbest şiir veya retorik bir nesir örneği denilebilir. Bu alanda yapılan detaylı çalışma Aksoyak’a aittir.1 Edebiyatımızda meşhur koşmasıyla tanınan Zihnî, mürettep divanında iki adet de bahr-ı tavîle yer vermiştir. Bunlardan biri naat, diğeri - tevarih bölümünde yer almakta- sevgili ve güzellik unsurlarından oluşan, güzeli tasvir konusu işlenmiştir. Birinci bahr-ı tavîlde İslam peygamberi tasvir edilirken güzellik unsurları, Divan edebiyatının ortak dili olup, Kur’an ifadeleri olan; “ve’l-leyl, ve’ş-şems, ve’d-duhâ” başta olmak üzere, peygamber sevgisini anlatan çok güzel ifadelere yer verilmiştir. Ayrıca secilerin anlatıma kattığı ahenk, dilin ağırlığına rağmen farklı bir güzellik ve akıcılık hissettirmektedir. Kasidelerde işlenen naat konusu bahr-i tavîlde farklı bir mükemmelliğe ulaşmıştır. İkinci bahr-ı tavîl bir güzelleme örneğidir. Meşhur koşmasıyla tanınan Zihnî, belli ki bu alandaki başarısını ayrıca bir divan şâiri sıfatıyla bahrı tavîllerde de göstererek bu konuda oldukça başarılı örnekler vermiştir. Bahr-ı tavîl her divan şâirinin yazdığı bir tür değildir. Zihnî, divanında yer verdiği bu iki bahr-ı tavîliyle de farklılığını ortaya koymuştur. Bu çalışmada her iki bahr-ı tavîl metinleri ve konuları ele alınacaktır.
Keywords :