ORTA DOĞU’NUN YENİ DEMOKRASİLERİ: IRAK’TA SİYASİ İSTİKRARSIZLIK (2011-2023)

Authors : Arif Akbaş

Pages : 1-25

View : 37 | Download : 53

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu makalede Irak’ın demokratik durumu; İran, Suudi Arabistan, Suriye, Kuveyt, Ürdün hükümetleri ile diğer devletlerarasındaki siyasi, ekonomik, askeri ve sosyal ilişkileri Türkiye’yi de etkileyen boyutuyla açıklanmaya çalışılacaktır. Çalışmanın yöntemi, nitel araştırma yöntemlerini kullanarak Irak’taki siyasi istikrarsızlığı incelemeyi hedefler. Bu, belge analizi, içerik analizi ve niteliksel araştırma tekniklerini içerebilir. Literatüre yapacağı katkılar arasında, Irak’taki siyasi istikrarsızlık dönemini derinlemesine analiz ederek bu süreçteki ana faktörleri ve etkilerini açıklığa kavuşturmak, bölgesel ve küresel politika bağlamlarını vurgulamak ve bu dönemin Orta Doğu’daki demokrasi süreçlerine etkisini anlamak yer alır. Bu çalışma, Orta Doğu’daki demokratik geçişlerin karmaşıklığını ve zorluklarını anlamak için değerli bir katkı sunacaktır. Irak federal yapısıyla parlamenter temsili demokratik bir cumhuriyettir. Yürütme yetkisi hükümet başkanı olarak Bakanlar Kurulu ile Başbakan’a verilmiştir. Devlet başkanlığı yetkileri ise Irak Cumhurbaşkanı tarafından kullanılmaktadır. Irak, yasama yetkisinin Temsilciler Konseyi’ne verildiği çok partili bir sistemdir. Irak’ın şu anki Başbakanı, yürütme gücünün çoğunu elinde bulunduran ve hükümetin işlevlerini yerine getiren bir kabine/ bakanlar kurulunu atayan Muhammed Şiya es-Sudani’dir. Devletin en yüksek makamında olan Cumhurbaşkanı ise Abdüllatif Reşid’tir. The Economist’in 2020 Demokrasi Endeksi araştırmasına göre hibrit rejime sahip olan Irak tüm dünya sıralamasında 118. sırada olup 3.74’lük bir skora sahiptir. Kuzeydeki özerk vilayetlerden olan Kürdistan Bölgesi, 1992’deki halk oylamasıyla kendi yerel yönetimi ve parlamentosu ile Irak’ta özerk bir varlık haline gelmiştir. Aslında fiili olarak Irak’ta Kürt bölgesi, Şii bölgeleri ve Sünni bölgeleri gibi bir durumda üçe bölünmüşlük söz konusudur. Irak merkezi hükümeti büyük oranda otoriter bir rejimdir. Amerika, Irak’a 11 Eylül sonucu ülkeye “demokrasi götürmek” bahanesiyle girmişti. Ülkede 2011’de savaş bittikten sonra bir dizi aktörün birleşimiyle ölümcül bir şekilde tehlikeye atılan bir karar verme sürecinin canlı ve silinmez bir resmi ortaya çıkmıştır. Irak’ın son yirmi yılında tarihsel gidişatını anlamak için; güç arayışı, devlet kurumlarının etkisi ve toplumsal kimliklerin dönüşümüne bakmak gerekmektedir. Makalede analitik bir yaklaşımla Irak ulusal yaşamının benzersiz durumu siyasi, ekonomik ve sosyal boyutlarıyla aydınlatılmaya çalışılmaktadır.
Keywords : Orta Doğu demokrasileri, Irak, Irak Yönetim Sistemi, Irak\'taki siyasal yapı