TÜRKİYE’DE İLLERİN DEPREM HASAR GÖREBİLİRLİK SIRALAMASINDA PROMETHEE, VIKOR, TOPSIS YÖNTEMLERİNİN BAŞARILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Ezgi GÜLER, Selen AVCI, Zerrin ALADAĞ

Pages : 414-437

View : 17 | Download : 5

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Deprem hasar görebilirlik değerlendirmesi; afet yönetiminde zarar azaltma, hazırlıklı olma, müdahale ve iyileştirme aşamaları için önemlidir. Söz konusu karar problemi, değerlendirme sürecinde birden fazla kriterin dikkate alınmasını gerektirdiğinden çok kriterli karar verme insert ignore into journalissuearticles values(ÇKKV); problemi olarak modellenebilmektedir. Bu çalışmada, deprem hasar görebilirlik değerlendirmesi için farklı ÇKKV yöntemlerinin sonuçlarını entegre eden bir yaklaşım önerilmektedir. Önerilen yaklaşımda AHP, PROMETHEE, VIKOR, TOPSIS ve Copeland yöntemleri kullanılmıştır. Karar sürecinde altı deprem hasar görebilirlik değerlendirme kriteri kullanılarak Türkiye’de deprem tehlikesi altındaki yirmi dokuz ilin deprem hasar görebilirlik durumu değerlendirilmiştir. Uzman görüşleri doğrultusunda AHP yöntemi ile kriterler ağırlıklandırılmıştır. PROMETHEE, VIKOR ve TOPSIS yöntemleriyle illere ait deprem hasar görebilirlik sıralamaları elde edilmiştir. Sıralama sonuçları Copeland yöntemi ile tek bir uzlaşık sıra altında birleştirilmiş ve illere ait nihai sıralama sonucuna ulaşılmıştır. Spearman sıra korelasyon katsayıları hesaplanarak elde edilen sıralamalar arasındaki ilişkilerin yönü ve derecesi incelenmiştir. Copeland yöntemi ile elde edilen nihai sıralamanın PROMETHEE, VIKOR ve TOPSIS yöntemi ile elde edilen sıralama sonuçları ile ilişki yönü “pozitif” ve derecesi “çok yüksek” olarak elde edilmiştir. Elde edilen bulgular, önerilen yaklaşımın ÇKKV yöntemlerinin farklı değerlendirme sonuçlarını entegre edebileceğini ve deprem hasar görebilirliğin kapsamlı bir değerlendirmesini üretebileceğini göstermektedir.
Keywords : Afet Yönetimi, ÇKKV, Deprem Hasar Görebilirlik Değerlendirmesi, Spearman Sıra Korelasyon Katsayısı