Cumhuriyetin İlk Yıllarında Takip Fişine Alınma Uygulamasının Bir Örneği: Milis Yüzbaşısı Haydar Erkut’un Fişe Dâhil Edilmesi ve Hazırladığı Savunma Raporu

Authors : Servet AVŞAR

Pages : 298-322

Doi:10.18795/gumusmaviatlas.747811

View : 15 | Download : 3

Publication Date : 2020-10-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Haydar Erkut, Millî Mücadele’de milis komutanı olarak; Ayvalık ve Manisa mıntıkalarında, Konya’nın Birinci ve İkinci Bozkır isyanlarında, Konya merkezinde hazırlanmakta olan isyan hareketlerini bastırılmasında ve isyanın lideri olan Delibaş’ın ölü olarak yakalanmasında büyük yararlıklar göstermiştir. Bu sebeple kendisi fevkalade olarak yüzbaşılığa terfi ettirilmiştir. Millî Mücadele sonrasında; siyasî, sosyal ve kültürel alanda gerçekleştirilen inkılâplardan rahatsız olan ve direnç gösteren muhalif kesime karşı başlatılan istihbarat çalışmaları kapsamında, bazı kuşkulu hareketleri nedeniyle, Konya insert ignore into journalissuearticles values(Ilgın ilçesi); 19 sayılı fişine dâhil edilerek, hareketleri takip altına alınmıştır. Fiş uygulamasına alınmasıyla birlikte, bütün görev yaptığı yerlerde kendisine hep bir suçlu gibi bakılacak, yaptığı tüm işler şüphe ile karşılanacaktır. Haydar Erkut, kendisinin fişe dâhil edilmesini, asılsız bir ihbar veya şikâyetten başka bir delile dayanmadığını ifade etmiş ve yapılan tüm suçlamaları reddetmiştir. Savunmasında, Millî Mücadeledeki hizmetlerini açıklayan bir raporu ve ekindeki bazı önemli belgeleri araştırılması için sunmuştur. İstiklal Madalyası sahibi biri olarak böyle bir iddia ile suçlanmasının büyük bir haksızlık olduğunu ileri sürmüş ve fiş takip uygulamasından çıkartılmasını talep etmiştir. İşte bu çalışmada; Emniyet Genel Müdürlüğü Arşivi’nde 35074-12272-384 numaralı dosyada kayıtlı bulunan Haydar Erkut’un soruşturma belgeleri değerlendirilecektir. Dosyadaki incelenen belgeler, fişe dahil edilme uygulamasının nasıl yapıldığına güzel bir örnek teşkil ettiği gibi Konya’da yaşanan isyanlarla ilgili de vermiş olduğu bazı bilgiler nedeniyle son derecede önemlidir.
Keywords : Millî Mücadele, Milis Yüzbaşı, Birinci ve İkinci Bozkır İsyanları, Delibaş Mehmet, Takip Fişi