Kesik Baş Destanı’nın Yeni Bir Nüshası Üzerine

Authors : Okan Celal Güngör, Beytullah Bekar

Pages : 51-72

Doi:10.18795/gumusmaviatlas.1387430

View : 84 | Download : 170

Publication Date : 2024-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kesik Baş Destanı, Hz. Ali’nin kahramanlığının anlatıldığı destanlardandır. Bu destanın Kirdeci Ali tarafından yazıldığı bilinmektedir. Halk tarafından çok sevilen ve yüzyıllarca dilden dile aktarılan bu destanın yurt içi ve yurt dışında muhtelif kütüphanelerde çok sayıda nüshası bulunmaktadır. Bu nüshalardan bazıları araştırmacılar tarafından ortaya çıkarılmış ve hem halk bilimi hem de dil özellikleri açısından incelenmiştir. Çalışmaya konu olan nüsha, Almanya Bayerische Staatsbibliothek’te A. or. 92.1162’de Hikâye-yi Mevlüd adıyla kayıtlı olan mecmua içindedir. Bu nüsha, İbrahim Efendi matbaasında 1882 (H. 1299) tarihinde taş baskı yoluyla çoğaltılmıştır. İçerisinde Kesik Baş Destanı dışında Hikâye-yi Mevlüd, Kasîde-yi Tevhîd-i Şerîf, Dâsitân-ı Geyik, Dâsitân-ı Gögercin gibi mevlit ve destanlar da bulunmaktadır. Kesik Baş Destanı ise 38-43. sayfalar arasında olup toplam 96 beyittir. Destan, sade ve anlaşılır bir dille yazılmıştır. Her ne kadar eser taş baskı yoluyla 19. yüzyılın ikinci yarısında çoğaltılmış olsa da dil özellikleri dikkate alındığında eserin Eski Anadolu Türkçesinden Osmanlı Türkçesine geçiş özellikleri göstermesi sebebiyle 15. yüzyılın ikinci yarısından sonra, geçiş döneminde yazıldığı söylenebilir. Daha önce tespit edilen nüshalardaki farklılıklarla birlikte yeni bulunan nüshalardaki farklı özellikler Kesik Baş Destanı’nın günümüzde henüz tam bir metninin oluşturulamadığını göstermektedir. Nüshalar üzerine yapılan ve yapılacak olan bu ve benzeri çalışmalar Türk kültürü açısından çok kıymetli olan bu eserin tam bir metninin ortaya çıkmasına katkı sağlayacaktır.
Keywords : destan, Kesik Baş Destanı, Hz Ali, Kirdeci Ali