Zihinsel Haritaların Biçimlenmesinde Ulaşım Ağı Bağlamında Yerleşme Tipolojisinin Etkisi; Toronto Örneği

Authors : Nilgün Çolpan ERKAN

Pages : 204-225

View : 7 | Download : 8

Publication Date : 2016-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Zihinsel harita, kullanıcıların zihninde oluşan, temelde yol ve yön bulmayı sağlayan, zihinsel model olarak da tarif edilen olgudur. Zihinsel harita kısaca kullanıcının bir yerle ilgili zihnindeki imgelerin tümünü anlatmaktadır.  Yapılan araştırmalar zihinsel haritaların kullanıcının özelliklerine göre biçimlenmesinin yanı sıra çevrenin özelliklerine göre de biçimlendiğini göstermektedir. Bu çalışma ile topoğrafya ve buna bağlı olarak ulaşım ağı gibi çevresel özelliklerin zihinsel harita tiplerini nasıl etkilediği ele almaktadır. Appleyard kullanıcıların çevreyi ulaşım sistemi bağlamında algıladığını, bu nedenle zihinsel haritaların çevrenin ulaşım sistemine göre biçimlendiğini savunmuştur. Yaptığı bir araştırmada bu savdan yola çıkarak zihinsel harita tipolojisini tarif etmiştir. Zihinsel haritalar ile ilgili yapılan diğer araştırmalar da bu bulguyu desteklemektedir. Ancak ulaşım ağının topoğrafya ve yerleşme kültürüne bağlı olarak organik biçimlendiği dokularda, zihinsel harita tipinin değiştiği saptanmıştır. Bu yerleşmelerin haritalarının zor kavranan ulaşım ağı yerine, daha kolay akılda kalan işaret öğelerine göre biçimlendiği görülmüştür. Bu çalışmada zihinsel haritalar ile ilgili araştırmalardaki saptamalar, bir kez daha düz bir alanda, ızgara sistemde kurulmuş bir yerleşmede sınanmıştır. Araştırma için düz bir topoğrafyada, ızgara biçimli ulaşım sistemine sahip olan Toronto kenti seçilmiştir. Çalışmanın yöntemi, gözlem çalışmalarına ek olarak, Toronto Üniversitesi’nde gerçekleştirilen yazılı ve çizili ifadeleri içeren anket çalışmasını kapsamaktadır. Bu ankette katılımcılardan bazı bilgilerin yanı sıra kentin haritasının çizilmesi istenmiştir. Elde edilen veriler ulaşım sisteminin, zihinsel harita tipini etkilediğini göstermektedir.
Keywords : Zihinsel Harita, Ulaşım Ağı, Izgara Doku, Organik Doku, Toronto