Yereli Korumak ve Türkiye’de Kent Müzeleri

Authors : Ayşe Nur ŞENEL FİDANGENÇ

Pages : 936-965

View : 7 | Download : 4

Publication Date : 2016-09-30

Article Type : Review Paper

Abstract :20. yüzyılın sonlarına doğru küreselleşme ile birlikte ulus devletlerin zaman aşımına uğradığı bir süreç yaşanırken kentler de devletlerin üstünde popülerlik kazanarak kendi markalarını oluşturmaya ve bu marka değerlerini sergilemeye/pazarlamaya başladı. “Yere özgü” olan “kenti kent yapan değerler” üzerine vurgu yapılmaya, eğer yoksa bu değerler üretilmeye başlandı. 1990’lı yıllarda dünyanın çeşitli kentlerinde kurulmaya başlanan kent müzeleri de bu motivasyon ile ortaya çıktı; “kente özel” olan değerlerin vurgusunun yapıldığı “kente özgü tarihin” anlatıldığı bellek mekanları olarak tasvir edilerek. Türkiye’de kent müzelerinin kurulmaya başlanması 2000’li yıllarda gerçekleşti. 1990’lardan itibaren “Kültür Evleri” projesini yürüten ÇEKÜL Vakfı ve 2000 yılında kurulan Tarihi Kentler Birliği Türkiye’de kent müzelerinin kurulmasında öncülük eden kurumlar arasında yerlerini aldı. Ancak temel motivasyon yerel yönetimler üzerinde yer almakta. Yerel yönetimler kent müzelerini “kentin hafızası” olarak tanımlarken bu müzelerin “kent belleğini koruyarak” “kentlilik bilinci” geliştireceğini ve “kentsel aidiyet” hissini oluşturarak “ortak bir kentli kimliği” inşasında öncü olacağını sıklıkla vurgulamaktadır. 2000 yılından günümüze Türkiye’de 50 kent müzesi kurulmuş ve 60 müzenin de kurulum çalışmaları devam etmektedir. Bu çalışmada kurulan 50 müze bir envanter halinde incelenmiş ve ortaklıklar ve farklılıklar üzerinde durulmuştur. Bu envanter müzelerin kendi söylemleri, yerel yönetimlerin müzeler ve kentlerle ilgili söylemleri ve Türkiye’deki kent müzeleri hakkında literatür çalışmaları üzerinden, özellikle Tarihi Kentler Birliği ve ÇEKÜL Vakfının ortak yayınladığı “Geçmişten Geleceğe Yerel Kimlik” dergisinde yer alan söylemler doğrultusunda hazırlanmıştır. Bu söylemler içerisinde Türkiye’de yereli korumak üzerinden kurulan söylemin kent müzeleri ile ilişkili olarak nasıl ele alındığı incelenmiştir.
Keywords : Kent müzeleri, koruma, yerellik, yerel yönetimler, kimlik, tarih yazımı, bellek, sergileme