Türkiye’de 1980 Sonrası Dönemde Kentsel Planlama Pratiğinin Dönüşümü: Adana Örneği

Authors : Fikret ZORLU, İlker SÖĞÜT

Pages : 1158-1183

Doi:10.31198/idealkent.648288

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüz kentleri yoğun sermaye yatırımlarından yararlanmak için büyük değişim, dönüşüm ve yenilenme süreci içerisine girmişlerdir. Planlamanın statik yapısının kentlerdeki sürekli değişim, dönüşüm ve yenilenme taleplerini yönetememesi piyasa aktörlerinin, kentlerdeki beklentilerini sık sık yapılan plan değişikliği yolu ile karşılamasına sebep olmuştur. 1980’li yıllarda başlayan, özellikle 2000’li yıllardan sonra hız kazanan yasal çerçevedeki değişiklikler ile planlamanın bütünselliğinin ve denetleyebilme olanaklarının aşındığı tespit edilmiştir. Bu çalışmada Adana’daki planlama süreci içerisinde tespit edilen sorunlar üzerinden bir değerlendirmeye gidilerek büyük ölçekli kentsel yatırımların dinamiği karşısında planlamanın etkisizleşmesi sorununun nedenleri araştırılmıştır. Adana kentinde eski sanayi alanları ve kamu arazilerinin alışveriş merkezi, hastane, otel, kamu tesisi kullanımlarına dönüştürülmesi şeklinde kentsel mekâna büyük ölçekli müdahaleler gerçekleşmiştir. Bütüncül planlama uzun erimli mekânsal düzen öngörürken proje temelli plan değişiklikleri ve revizyonları yatırımların kısa sürede gerçekleşmesini amaçlamaktadır. Son yirmi yılda kentin biçimlenmesinde özel sektör, merkezi yönetim daha etin olurken yerel yönetim daha edilgen kalmıştır. Sıklıkla yapılan mevzuat değişiklikleri ise bu süreci hızlandırmıştır. Planlamanın büyük ölçekli özel sektör yatırımlarını öngörememesi sorunu ve kamu politikalarındaki yapısal değişim Adana kentinde planlamanın etkisiz kalmasının en önemli nedenleri olarak değerlendirilmektedir.
Keywords : Planlama pratiği, sermaye yatırımları, Adana