Samsun Haritalarına Göre Kentsel Gelişim ve Planlama (1850-1949)

Authors : Evrim DÜZENLİ

Pages : 624-649

Doi:10.31198/idealkent.1120495

View : 9 | Download : 7

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Samsun, 18.yüzyıldan itibaren bir ticaret kenti görünümüne sahip olmaya başladı. Bunun için gerekli koşulların ortaya çıkışı çeşitli sebeplere bağlanabilir. Karadeniz’in uluslararası ticarete açılması, bu dönemlerde hızla sanayileşen Avrupa için geniş tarımsal üretim potansiyeline sahip olması ve Anadolu’daki diğer hammadde kaynaklarının güzergahı üzerindeki bir liman kenti oluşu, bunlardan bazılarıdır. Bununla beraber 1869 yangını, kentte hızla artan ve değişen faaliyetlere uygun mekânsal düzenlemelerin yapılmasına zemin hazırlamıştır. Bu şekilde, kentte, modern anlamda planlama çalışmasının, Anadolu’daki birçok yere göre oldukça erken bir tarihte başladığı görülür. Kentte gerçekleştirilen ilk planlama 1870 tarihlidir. Kent, 1940’lı yıllarda ikinci bir planlama girişimine daha sahne olur. 1870’ten 1950’ye kadarki çalışmalarla, kentin bir eylem alanı haline gelmesi, bu döneme ilişkin çeşitli haritaların üretilmesinde etkili olmuştur. Bu haritalar, 1850’den itibaren kentsel gelişim sürecini takip etmeye imkân tanır. Çalışma, 1850’lerden itibaren 1949’a kadarki kent gelişiminin ana eksenini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bunun için Trabzon Vilayet Salnameleri insert ignore into journalissuearticles values(TVS); başta olmak üzere Osmanlı arşivleri, kentte çıkan yerel gazetelerden Ahali’nin 1933-1955 tarihleri arasındaki sayıları, Arkitekt dergisinde yer alan haber ve yazılar ile dönemin diğer kaynaklarından faydalanılmıştır.
Keywords : Samsun, planlama, kentsel gelişim, harita, planning, urban development, map