Piyeten

Authors : Kadir SULU, Fahrettin ALKAN

Pages : 18-32

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2018-07-20

Article Type : Review Paper

Abstract :Piyeten, başlıca etken Dichelobacter nodosus ’un neden olduğu bulaşıcı bakteriyel bir ayak hastalığıdır. Piyetenin benign ve virülent olmak üzere başlıca iki klinik formu tanımlanmıştır. Hastalığın hafif formu olan benign piyeten, interdigital dokunun yangısı ve dejenerasyonu ile karakterizedir. Virülent piyeten ise tırnağın epitelyal dokusunun ciddi dejeneratif ve nekrotik hasarı ile karakterizedir. Bu formda bir veya birden fazla ayakta eksungulasyon görülebilir. Hastalığın şiddeti; D. nodosus suşunun virülensi, çevresel koşullar, çiftlik uygulamaları ve konak hayvanın duyarlılığı gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Piyeten, etkilenen koyunlarda şiddetli ağrı ve topallığa neden olur. Piyeten ve buna bağlı olarak gelişen topallıklar, koyun ve keçi yetiştiriciliğinin yaygın olduğu ülkelerde hayvan refahı ve ekonomik açıdan duyulan endişelerin ana sebebini oluşturmaktadır. Hastalık; yapağı veriminde azalmaya, kuzularda yetersiz büyümeye, koyunlarda fertilitenin düşmesine ve enfekte koyunların satış imkânının kısıtlanmasına neden olarak sürü verimliliği ve karlılık üzerinde çok büyük bir etkiye sahiptir. Piyeten ile mücadelede piyetenin çalışıldığı birçok bölgede hastalığın eradikasyonu ve yönetimi ile ilgili gelecek vadeden yeni yaklaşım stratejileri geliştirilebilir. Bu uygulamalar içerisinde; spesifik aşı geliştirme, Dichelobacter nodosus ’un genetik yapısı ile ilgili önemli bilgiler edinme, çevreye özgü yeni yönetim stratejileri geliştirme, yeni genetik test yöntemleri geliştirme ve hastalığa dirençli hayvan elde etmeye yarayan ıslah çalışmaları sayılabilir. Bu derlemede koyunların önemli bir ayak hastalığı olan piyeten hakkında bilgi verilmiştir.
Keywords : Topallık, ayak hastalıkları, piyeten, koyun