Hac Emirinde Bulunması Gereken Vasıflar

Authors : Murat Eroğlu

Pages : 369-390

Doi:10.31591/istem.1466785

View : 67 | Download : 77

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam dininin beş temel esasından birisi olan hac ibadetiyle ilgili en başta gelen konulardan birisi hac kafilelerinin ve ibadetinin yönetilmesidir. İslam kurumları tarihinde bu görevlerin yerine getirilmesi ile alakalı olan müessese “Hac Emirliği” olarak ifade edilmiştir. Bu göreve tayin edilen kişiye de “Hac Emiri” adı verilmiştir. Hac ibadetinin yönetimi cahiliye döneminden beri mevzu bahistir; ancak bu görev o dönemde sadece Mekke içinde organize edilirken İslam döneminde hac kafilelerinin sevk ve idaresi de söz konusu olmuştur. Bu minvalde “Hac Emirliği” Allah Rasûlü tarafından ihdas edilen İslâmî bir kurumdur. Rasûlullah tarafından kurulan ve Râşid Halifeler döneminde müesseseleşmeye başlayan “Hac Emirliği” İslam Tarihi boyunca varlığını sürdürmeye devam etmiştir. Halife tarafından atanan hac emiri her dönemde ehemmiyet arz eden bir statüde bulunmuş tur. Ayrıca hac emirinin kafileyi tertip ve düzen içinde ve her türlü tehlikeden koruyarak sağ salim bir şekilde Mekke’ye götürmesi, hac günleri esnasında hacıları hazırlaması, Arafat’a götürüp vakfe yaptırması, Müzdelife vakfesi, Mina ve Cemerât hususlarındaki görevleri yerine getirmesi ve hacıların hac ibadetlerini noksansız bir şekilde yerine getirmelerini sağlaması gerekir. Hac ibadetinin yerine getirilmesinden sonra hacıları ve kafileyi tekrar hazırlaması, yola çıkararak Medine’ye götürmesi ve selametle kendi beldelerine geri döndürmesi gerekir. Devlet başkanı tarafından tayin edilen hac emirinin atanması hususunda kaynaklarda pek çok şart sıralanmıştır. Bunlar genel şartlar ve özel şartlar şeklinde ikiye ayrılmıştır. Ayrıca Hac Emirliği görevini yürütecek kimsenin hacca gitme konusundaki yükümlülük şartlarını da taşıması gerektiği yadsınamaz. Hac Emirliği için gereken bu şartlar ehliyet ve liyakat sahibi bir hac emirinin atanmasında büyük ehemmiyet arz etmektedir. Buna rağmen tarihi süreç içinde bu şartlara uymayan bazı atamaların yapıldığı da kaynaklarda yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı hem hac ibadetinin usulüne uygun bir şekilde yerine getirilmesi hem de hac kafilesinin idare edilmesi konusunda en önemli görevleri yürütecek olan yöneticinin/hac emirinin taşıması gereken özellikleri kaynaklarda belirtildiği üzere ortaya koymaktır.
Keywords : İslam Kurumlar Tarihi, Hac, Hac Emirliği, Hac Emiri, Vasıflar