Arktik Bölgesi’nin 1982 tarihli Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Authors : Nesrin SİNGİL

Pages : 1023-1051

View : 13 | Download : 12

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Son yıllarda Arktik Bölgesi’nde buzulların erimesi neticesinde sera gazlarının salınımı gibi birtakım zorluklar ile karşı karşıya kalınmıştır. Diğer taraftan, yeni su yollarının açılması, doğal gaz, petrol gibi doğal kaynakların keşfinin kolaylaşmasını sağlayarak, kıyı devletleri bakımından birtakım imkanları da beraberinde getirmiştir. Bu durumun ise, Bölge’nin önemini artırdığı açıktır. Bu nedenle Bölge’de, özellikle kıyı devletleri deniz alanlarını genişletme eğilimi göstermektedir. Arktik’te ortaya çıkan deniz alanlarına ilişkin sorunların çözümünde, 1982 tarihli Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nin dikkate alınması gerekmektedir. ABD dışındaki Arktik devletleri, bu Sözleşme’ye taraftır. Ancak ABD de bu Sözleşme’nin uluslararası örf ve âdet hukuku haline gelmiş hükümleri ile bağlıdır. Ayrıca bölgedeki yönetişimin sağlanması, deniz kirliliğinin önlenmesi gibi hususlarda da bu Sözleşme’ye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada Arktik Bölgesi, 1982 tarihli Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi çerçevesinde ele alınmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde, ilk olarak Bölge’nin genel özellikleri incelenmiştir. Daha sonra, Bölge’de iş birliği ihtiyacının bir sonucu olarak ortaya çıkmış olan Arktik Konseyi’ne değinilmiştir. Ardından ise, küresel iklim değişikliğinin Bölge üzerindeki etkilerinin gösterilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise, BMDHS bakımından Arktik Bölgesi ele alınmıştır. Bu çerçevede ilk olarak, Bölge’ye yönelik özel bir düzenleme diyebileceğimiz, ‘buzla kaplı alanlar’ başlıklı 234. madde ele alınmıştır. Ardından ise, Arktik Bölgesi’nin deniz alanları detaylandırılmıştır. Bu bağlamda, Arktik Bölgesi’nde karasuları, boğazlar, kıta sahanlığı, münhasır ekonomik bölge ve açık denizler ayrı başlıklar altında ele alınmış ve bu deniz alanları, Sözleşme’nin ilgili hükümleri çerçevesinde değerlendirilmiştir.
Keywords : Arktik Bölgesi, İklim Değişikliği, Deniz alanlarının sınırlandırılması, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, Buzla Kaplı Alanlar