RETHINKING THE MONTREUX CONVENTION REGARDING THE REGIME OF THE STRAITS IN ITS 80TH ANNIVERSARY

Authors : Yücel KARLIKLI

Pages : 29-49

View : 7 | Download : 13

Publication Date : 2017-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Karadeniz, Dünyanın başka bazı denizleri için de geçerli olabilecek jeostratejik bir öneme sahiptir. Ancak, Karadeniz’i stratejik açıdan önemli diğer denizlerden farklı kılan olgu, bu denizin statüsünün son 80 yıldır uluslararası bir sözleşmenin, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin getirdiği hükümler ışığında belirleniyor oluşudur. O açıdan Montrö yalnızca uluslararası bir su yolunun statüsünü belirleyen bir sözleşme olmanın ötesinde, bu su yolunun devamında var olan kapalı bir denizin ve dahası bu denizin çevresindeki devletleri de aşan bir havzanın stratejik anlamını da etkilemektedir. Karadeniz çevresinde yakın dönemde yaşanan gelişmeler, içiçe geçmiş olumlu ve olumsuz sonuçları beraberinde getirmektedir. NATO’nun Karadeniz’deki mevcudiyetinin genişlemesi, Avrupa Birliği’nin bir aktör olarak Karadeniz’de rol almaya başlaması, Balkanlar, Kafkaslar ve Ortadoğu’da yaşanmakta olan krizler ve dondurulmuş olan gerilimler Karadeniz’in görünür gelecekteki stratejik öneminin daha da artacağını göstermektedir. Özellikle bu havzada var olan doğalgaz ve petrolün dünya pazarlarına ulaştırılması konusundaki ileriye dönük hesaplar, Karadeniz’in 80 yıllık görüntüsünün değişeceği riskini hissettirmektedir. Bu çalışmada, değişen tüm uluslararası koşullar ve dinamiklere rağmen ilk günkü önemini koruyan ve görünür gelecekte de koruyacağı görülen Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin hazırlandığı ortam ve sonrasındaki uygulama sürecinde taşıdığı farklı anlamlar irdelenmeye, geleceğe dönük olası gelişmeler değerlendirilmeye çalışılmıştır. 
Keywords : Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Karadeniz, Türk Boğazları, Türk Dış Politikası