MİLLETLERARASI TİCARÎ HAKEM KARARLARININ İPTAL ve TENFİZ DAVALARI YOLUYLA MAHKEMELERCE MÜKERRER KONTROLE TÂBİ TUTULMALARI SORUNU ve BU SORUNUN GİDERİLMESİNE YÖNELİK İKİ ÖNERİ

Authors : İnci ATAMAN-FİGANMEŞE

Pages : 35-81

View : 9 | Download : 7

Publication Date : 2012-09-20

Article Type : Other Papers

Abstract :Günümüz tahkim yargılaması usulü, bir hakem kararının çeşitli defalar millî mahkemelerce kontrole tâbi tutulmasını mümkün kılmaktadır. Hakem kararında aleyhine hükmedilmiş tarafın hakem kararının iptali talebiyle tahkim yeri ülkesinin millî mahkemelerine başvurması mümkün olduğu gibi, hakem kararında lehine hükmedilmiş tarafın da hakem kararının tanınması veya tenfizi talebiyle millî mahkemelere başvurması mümkündür. Bir tahkim davasının her iki tarafının da ayrı ayrı, birbirinden farklı taleplerle insert ignore into journalissuearticles values(iptal talebi/tanıma-tenfiz talebi); başvurdukları millî mahkemelerin, tarafların talepleri hakkında karar verebilmeleri için, ilgili hakem kararını çeşitli kıstaslar yönünden kontrol etmeleri gerekecektir. Bugün birçok ülkenin doğrudan iktibas ettiği veya milletlerarası tahkim mevzuatını hazırlarken yararlandığı UNCITRAL Model Kanunu’nda öngörülen ‘‘iptal’’ sebepleri ile dünya üzerindeki hemen her ülkenin taraf olduğu New York Konvansiyon’unun öngördüğü ‘‘tenfizin reddi’’ sebepleri aynıdır. Bu nedenle, bir millî mahkeme bir hakem kararını kontrol ederken bu kontrolü ister görmekte olduğu iptal davası sebebiyle yapıyor olsun, isterse de görmekte olduğu tenfiz davası sebebiyle yapıyor olsun, hakem kararını aynı kıstaslar yönünden kontrol edecektir. Hakem kararlarının millî mahkemelerce çeşitli defalar neredeyse birbirinin aynısı olan kıstaslar yönünden kontrole tâbi tutulmalarının ise, başta usul ekonomisine aykırı olmak gibi çeşitli sakıncaları vardır. Mükerrer kontrolün sakıncalarının tüm çıplaklığıyla ortaya çıktığı durum, iptal edilmiş hakem kararlarının uygulamada rastlandığı üzere, haklarındaki iptal kararına rağmen tenfiz edilmeleri durumudur. İptal edilmiş olan bir hakem kararının tenfiz edilmesi, iptal davasının görülmesi için harcanmış zaman, emek ve paranın boşa gitmesi anlamına gelir. Hakem kararlarının mükerrer kontrolü sorununun giderilmesi için getirilmiş çeşitli öneriler arasında yer alan ‘‘iptal davalarının kaldırılması’’ yönündeki öneri, kısmen de olsa Türkiye, Belçika, İsviçre ve Fransa gibi bazı ülkelerin mevzuatında hayat bulmuştur. Mükerrer kontrol sorununun giderilmesi için ileri sürülmüş öneriler içinde en etkin ancak hayata geçirilmesi şimdilik zor görüneni, hakem kararlarını tek elden kontrol edecek bir milletlerarası mahkemenin kurulması önerisidir
Keywords : Hakem Kararının Kontrolü, Cenevre Sözleşmesi 1961,