Anadolu’dan bitki örnekleri toplamış olan arkeolog, antropolog ve diplomatlar

Authors : Asuman BAYTOP

Pages : 81-100

View : 10 | Download : 6

Publication Date : 2011-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmamızda, botanik bilimi ile hiçbir ilişkisi olmayan mesleklerinin izin verdiği oranda, Anadolu’nun belirli bir yöresinden topladıkları bitki örneklerini ilgili bir herbaryuma vermiş, bu suretle Türkiye florası hakkındaki bilgilerimizin ilerlemesine yardımcı olmuş kişileri tanımayı amaçladık. Paul Émile Botta insert ignore into journalissuearticles values(1802-1870);. İtalyan asıllı, Fransız uyruklu, hekim, arkeolog, konsül, Paris Tabiat Tarihi Müzesi’nde gezgin-doğabilimci. Irak’taki Asur harabelerini kazan ilk arkeologlardandır. Flora of Turkey’de, Diyarbakır’dan toplanmış 3 örneği kayıtlıdır. Örnekleri P ve G’dedir. Frank Calvert insert ignore into journalissuearticles values(1828-1908);. İngiliz konsül ve arkeolog. Çanakkale’de yaşamıştır. Calvert ailesinin en küçük oğludur. H.Schliemann’dan 20 yıl kadar evvel Truva’da kazı yapmıştır. Çanakkale yöresinden topladığı bitki örneklerini B’ye göndermiştir. B’de 700’den fazla örneği bulunduğu kayıtlıdır. Flora of Turkey içine 30 kadarı girmiştir. F.Calvert’in Bursa ve Balıkesir’den de toplanmış örnekleri vardır. 1859-1902 arasında arkeoloji, paleontoloji ve antropoloji konularında yayımlanmış 20 kadar bilimsel makalesi vardır. Henry Hunter Calvert insert ignore into journalissuearticles values(1816-1882);. İngiliz konsül ve bitki toplayıcısı. Calvert ailesinin en büyük oğludur. 1851-1857 arasında Erzurum’da konsüldür. Tek başına veya konsolosluk görevlilerinden James Zohrab ile birlikte, Erzurum ve yakınlarından önemli miktarda bitki örnekleri toplamıştır. Her iki tip toplamada, toplanan örnek sayısı sırasıyla 1350 ve 1150 üzerindedir. H.Calvert Türkiye florasına, biri J.Zohrab ile birlikte toplanmış olarak, 19 tipörnek kazandırmıştır. Örnekleri CGE, E, G, K ve OXF’dedir. Austen Henry Layard insert ignore into journalissuearticles values(1817-1894);. İngiliz arkeolog, siyaset adamı, diplomat. Irak’taki Asur harabelerini kazan ilk arkeologlardan biridir. 1877-1884 yılları arasında İstanbul’da İngiltere’nin büyükelçisidir. Flora of Turkey’de, Van ve Hakkâri’den toplanmış 5 örneği kayıtlıdır. Örnekleri BM, E ve K’da saklıdır. Ronald Charles Lindsay insert ignore into journalissuearticles values(1877- 1945);. İngiliz hariciyeci. 1925-1926’da Ankara’da İngiltere büyükelçisidir. 1926’da Çankaya’dan insert ignore into journalissuearticles values(Ankara); topladığı 87 bitki örneğini Kew Herbarium’a göndermiştir. Flora of Turkey’de 13 örneğinin kaydı vardır. Biri bir tipörnektir. Felix von Luschan insert ignore into journalissuearticles values(1854-1924);. Avusturyalı hekim, arkeolog, antropolog, etnolog. 1881 ve 1882’de Güneybatı Anadolu’da, 1883’te Nemrut dağı yöresinde kazı yapmış, yörelerden bitki örnekleri toplamıştır. Koleksiyonu WU’dadır. Flora of Turkey’de 100 kadar örneği kayıtlıdır. Bunlardan 29’u tipörnektir. Heinrich Schliemann insert ignore into journalissuearticles values(1822-1890);. Önce Alman sonra Amerikan uyruklu iş ve ticaret adamı, arkeologdur. Truva ve Mikena’de yaptığı kazılar ve ortaya çıkardığı hazineler ile ün yapmıştır. Flora of Turkey’de kayıtlı tarihsiz bir örnekten, onun Truva’dan örnek toplamış olduğunu anlıyoruz. B’de 28 örneğinin saklı bulunduğu bilinmektedir. Rudolf Virchow insert ignore into journalissuearticles values(1821-1902);. Alman hekim, antropolog, etnolog, arkeolog, tıp tarihçisi, siyaset adamı. Hücre patolojisi kavramını ortaya atmakla ünlüdür. 1879’da Truva harabelerini gezmiş ve yöreden 160 kadar bitki örneği toplamıştır. Koleksiyonu B’dedir. Flora of Turkey’de 16 örneği kayıtlıdır. P.Sintenis’in 1883’te Thymbra’dan insert ignore into journalissuearticles values(Truva); topladığı yeni bir Papaver türü onun adını taşımaktadır. P.virchowii Asch. et Sint. ex Boiss. James Zohrab insert ignore into journalissuearticles values(1830-1891);. 1853’te Erzurum’da İngiltere Konsolosluğu görevlisi. Erzurum yakınlarından yalnız başına 900’a yakın, ve H.Calvert ile birlikte 1150 üstünde örnek toplamıştır. İsviçreli toplayıcı A. Huet du Pavillon insert ignore into journalissuearticles values(1829-1907); ile birlikte de 1853’te aynı yöreden toplanmış örnekleri vardır.
Keywords : Paul Émile Botta, Frank Calvert, Henry Hunter Calvert, Austen Henry Layard, Ronald Charles Lindsay, Felix von Luschan Heinrich Schliemann, Rudolf Virchow, James Zohrab, bitki toplayıcıları, Türkiye florası, botanik tarihi