Les versions turque et arabe du manuel d’utilisation de l’arithmomètre de Thomas

Authors : Pierre AGERON

Pages : 193-200

Doi:10.26650/oba.594899

View : 7 | Download : 8

Publication Date : 2020-01-03

Article Type : Other Papers

Abstract :Thomas aritmometresi, 1851’den itibaren dünya piyasasındaki ilk ticari hesap makinesi olmuş ve bu unvanını uzun süre korumuştur. Aritmometre, Fransızca bir kullanım kılavuzuyla birlikte satılmaktaydı. Yakın zamanda, Feza Günergun bu kılavuzun Osmanlı Türkçesine yapılan serbest çevirisini bulmuş ve incelemişti.  Birkaç sene önce, bu makalenin yazarı da aynı kılavuzun Arapça versiyonunu Fas’ta bulmuştu. Bu araştırma notunun amacı, bu iki çeviriyi karşılaştırmaktır. Temel fark, karekök alma işleminde görülmektedir. Bu işlem için Fransızca kılavuzda iki yöntem sunulmuştur: Klasik yöntem ve Toepler-Reuleaux yöntemi. Faslı çevirmenin klasik metodu benimserken, Türk çevirmen ikinci yöntemi yani Töpler-Reuleaux’nun yeni algoritmasını tercih etmiştir. Dikkat çekici ortak nokta ise, her iki çevirmenin de ondalık kesirlerle yapılan işlemleri görmezlikten gelmeleridir. 
Keywords : Thomas aritmometresi, Toepler yöntemi, Aḥmad al Ṣuwayrī, Mehmed İzzet