Tekrarlanan işlerde algılanan zihinsel iş yükü

Authors : Demet GÖNEN OCAKTAN, Aslan Deniz KARAOĞLAN, Alper AKÇA, Ali ORAL

Pages : 84-95

Doi:10.25092/baunfbed.829853

View : 16 | Download : 6

Publication Date : 2021-01-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Gün içerisinde gerçekleştirilen işlerin ağırlığı, tekrarlı ve sürekli olması çalışanları zorlamakta ve zamanla kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına yol açabilmektedir. Endüstride genelde işin yaratacağı fiziksel etkileri önlemek amacıyla çalışmalar yapılmaktadır. Ancak yapılan işlerin çalışanlara fiziksel etkilerinin yanında zihinsel etkileri de söz konusudur. Oluşabilecek performans ve verim kayıplarının önüne geçebilmek için hem fiziksel hem zihinsel iş yüklerini azaltacak iyileştirmelerin yapılması gereklidir. Bu çalışmada, alternatör üretiminde kullanılan stator sac kesim işlemi esnasında operatörlerin çalışma duruşları ve zihinsel iş yükü incelenmiştir. Alternatör üretim süreci emek yoğun gerçekleştirilen işlerden birisidir. Stator sac kesim işleminde, çalışma duruşu değerlendirildiğinde çalışanın fiziksel olarak çok fazla zorlanmadığı düşünülmektedir. Çalışma duruşunun ergonomik açıdan uygun olduğu düşünülse de gün içerisinde işin sürekli tekrarlanmasının çalışana fiziksel etkisinin yanında bıkkınlık, isteksizlik ve iş motivasyonu düşüklüğü gibi zihinsel etkilerinin de olabileceği düşünülmektedir. Yapılan işin çalışanda oluşturacağı zihinsel iş yükünü değerlendirmek için NASA-TLX yöntemi kullanılmıştır. Yöntemde önem ağırlıklarının belirlenmesinde ikili karşılaştırma süreci yer almaktadır. Bu süreçte belirsizlikler söz konusu olduğundan daha gerçekçi sonuçlar elde etmek üzere bulanık önceliklendirme metodu kullanılmıştır. Zihinsel işyükü boyutlarının ikili karşılaştırması sonucu elde edilen önem ağırlıklarının belirlenmesinde, iki akademisyen ve iki üretim yöneticisinin yer aldığı bir ekibin değerlendirmelerinden yararlanılmıştır. Böylece daha objektif sonuçlar ortaya konulmuştur.
Keywords : Tekrarlanan işler, NASA TLX yöntemi, bulanık önceliklendirme metodu