BİR SÛFÎNİN KENDİ HAKİKATİYLE SÖYLEŞMESİ: MEHMED EMÎN EFENDİ’NİN EL-MAKĀMETÜ’SSÛFİYYE ADLI ESERİ VE KEMÂLEDDİN HARPUTÎ’NİN TERCÜMESİ

Authors : Ahmet KARATAŞ

Pages : 59-103

View : 11 | Download : 3

Publication Date : 2018-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Makāme, İslâm edebiyatının türlerinden olup hayâlî bir kahramanın mâcerâlarının anlatıldığı kısa hikâyelerdir. Bu hikâyelerde dikkat çeken en önemli özellik müellifin metni başta secî, tenmîk ve cinâs olmak üzere bir çok edebî sanatla süslemesi, telaffuzu zor ve az kullanılan kelimeleri tercih ederek gâyet süslü bir üslubu benimsemesidir. Lafzın mânâdan üstün tutulması müellifin dile hâkimiyetini göstermesi bakımından önemlidir. Arap dünyasında Hemedânî ve Harîrî bu türde çığır açmışlardır. Ancak bazı makāmelerde şekil hususiyetleri yerini korumasına rağmen öğretme, nasihat etme, güzel ahlâka teşvik gibi hususlar esas gâye hâline getirilmiştir. XIX. asrın sonlarında Mamuretü’l-azîz’de insert ignore into journalissuearticles values(Elazığ); müddeî-i umûmîlik insert ignore into journalissuearticles values(savcılık); yapan Mehmed Emîn Efendi’nin yazdığı ve makalemizin ana konusunu teşkil eden Arapça tasavvufî makāme de şekil özelliklerinden ziyâde muhtevâsı yönüyle önem arzeden bir metindir. Elazığ’ın önde gelen müderris ve müftülerinden Mehmed Kemâleddin Harputî Efendi bu makāmeyi tercüme etmiş ve aslıyla beraber Cerîde-i Sûfiyye dergisinde tefrikalar hâlinde yayımlamıştır. Bu makalede türünün Osmanlı’daki son örneği olan söz konusu makāme, konusu, muhtevâsı ve kaynakları bakımından ele alınmış, Kemâleddin Efendi’nin tercümede gözettiği unsurlar belirlenmiş ve metnin aslı harekelenip çeşitli dipnotlarla zenginleştirilerek tercümesiyle birlikte ilim dünyasının dikkatlerine sunulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Makāme, Mehmed Emîn Efendi, Mehmed Kemâleddin Harputî, Cerîde i Sûfiyye, Ma‛mûretül azîz Elazığ,