الش ّ عر الدائر حول مسألة خلق القرآن الكريم

Authors : Ahmet ONUR

Pages : 15-50

Doi:10.26650/jos.1061390

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2022-04-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Halku’l-Kur’ân Meselesi ile, Kur’an’ın yaratılmış olup olmadığı konusundaki tartışmaları ifade eden kelâm terimini kastedilmektedir. Bu tartışma, bilhassa Hicri 2. asrın başlarında ortaya çıkan Muʽtezile mezhebiyle, yaklaşık olarak aklın tahkim ve takdiminin etkisinde, felsefe ve kelamdan etkilenme dürtüsü ile ortaya çıkmıştır. Muʽtezile görüşleri, İslam inancında birçok ciddi tahribata yol açmış ve bu mezhebin düşüncesinde öne çıkanlar Kur’ân’ın yaratılmışlığı konusu ile O’nun konuştuğunun Allah kelâmı olduğunu inkâr edenlerle ilgili meselelerdir. Bu mesele, Muʽtezile’den olan kâdî Ahmed b. Ebî Du’âd’ın desteğiyle el-Me’mun, el-Muʽtasım ve el-Vâsık devrinde âlimler imtihan edilinceye kadar yoğunlaştı. Geçmişte ve günümüzde yapılan çalışmalarda, Kur’an’ın yaratılmışlığı konusu araştırılmış fakat Kur’ân’ın yaratılmışlığı ile ilgili konuları ele alan şiirler incelenmemiştir. Dolayısıyla bu çalışma bu şiirlerin izini sürmeye çalışmıştır. Kur’ân’ın yaratılmışlığı konusuyla ilgili şiirler ve buna karşı görüş bildiren şiirleri ele alınmıştır. İlk olarak El-Sâhib b. Abbâd ve el-Hüseyin b. Abdusselâm, Kur’ân’ın yaratılmışlığını ele alan şiirlerine yer verilmiştir. Ardından Kur’ân’ın yaratılmışlığına pek değinmeyen ve El-Muʽtasım ile El-Vâsık’ı çok az öven Ali b. el-Cehm ve şiirleri incelenmiştir. Ayrıca el-Buhturî’nin bazı kasideleri ve konuyla ilgili şiirlerine değinilmiştir.
Keywords : Muʽtezile, Allah Kelâmı, Halkul Kurân, Baskı, Şiir