Mevlâna’nın Hocası Burhâneddin Muhakkık-ı Tirmizî, Eseri ve Bibliyografya Denemesi

Authors : Nuri ŞİMŞEKLER

Pages : 305-319

Doi:10.26650/jos.1138485

View : 8 | Download : 4

Publication Date : 2022-10-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Mevlâna Celâleddin-i Rumî’nin insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1273); babası Sultânü’l-Ulemâ Bahâeddin Veled’in insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1231); öğrencisi olan Burhâneddin Muhakkık-ı Tirmizî 1166 veya 1169 yılında Seyyid Hasan Tirmizî’nin oğlu olarak Tirmiz’de dünyaya gelir. Doğduğu şehirde eğitimlerini tamamladıktan sonra gördüğü bir rüya üzerine 40 yaşlarında Belh’e giderek insert ignore into journalissuearticles values(1208); 40 gün kadar Mevlâna’nın babası Bahâeddin Veled’in meclislerine katılır ve sonrasında Tirmiz’e geri döner. Ancak bir yıl kadar sonra tekrar Belh’e giderek Bahâeddin Veled’in derslerine devam eder. Küçük yaştaki Mevlâna’ya eğitmenlik de yapar. Bahâeddin Veled ve ailesinin Belh’ten ayrılmasının ardından tekrar Tirmiz’e döner. Tirmizî rüyasında Konya’ya yerleşen hocası Bahâeddin Veled’in vefat ettiğini insert ignore into journalissuearticles values(1231); ve hocasının da Konya’ya gelip oğlu Mevlâna’yı yalnız bırakmayıp ona hocalık etmesi gerektiğini görür. 1 yıl kadar sonra Konya’ya gelen Tirmizî, 9 yıl Mevlâna’ya hocalık yapar, onu Halep ve Şam’a eğitim için gönderir. Mevlâna ile görüşmek, buluşmak için Şems-i Tebrizî’nin insert ignore into journalissuearticles values(öl. 1247 ?); Konya’ya gelmekte olduğunu bir şekilde his yoluyla sezen Tirmizî, 1240 yılında yerleştiği Kayseri’ye döner ve aynı yıl veya 1241 yılında burada vefat eder. Beraber olduğu dönemlerde ve vefatının ardından hocası Tirmizî’ye son derece saygı besleyen Mevlâna ve Mevlevî kaynakları Burhâneddin Muhakkık-ı Tirmizî’den hep saygı ile söz edilir, hayatı ve eseri Maârif’deki tasavvufî fikirleri aktarılır. Tirmizî’nin Maârif adlı eseri, hayatı ve mücahedeleri ile ilgili menkıbe kitaplarında aktarılan bilgiler haricinde kendisi ile ilgili sınırlı bilgi ve aynı bilgileri aktaran kaynaklar haricinde malumat yoktur. Bu çalışmanın sonunda verilen Bibliyografya denemesinde de görüleceği üzere Muhakkık-ı Tirmizî’nin özelliğinin sadece “Mevlâna’nın Hocası” sıfatı olmayıp detaylı incelenip araştırılması gereken büyük bir mücahede adamı ve önemli bir mutasavvıf kimlik olduğu anlaşılacaktır.
Keywords : Burhâneddin Tirmizî, Seyyid i Sırdân, Mevlâna, Bahâeddin Veled, Maârif